Retinoblastoma (ကလေးများတွင် ဖြစ်တတ်သော မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာ)

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာ (Retinoblastoma) ဆိုသည်မှာ မျက်လုံးအတွင်းရှိ မြင်လွှာ (Retina)ဆဲလ်များတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော ကင်ဆာဆဲလ်များ ပွါးများလာရာမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော မျက်လုံးကင်ဆာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အသက် (၃) နှစ်အောက်ကလေးများတွင် အဖြစ်များပြီး ရောဂါဖြစ်ပွါးသောကလေးများ၏ သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်တွင် မျက်လုံးတစ်ဖက်တည်းတွင်သာ ဖြစ်လေ့ရှိကာ ကျန်သုံးပုံတစ်ပုံတွင် မျက်လုံးနှစ်ဖက်စလုံး၌ အကျိတ်များပေါ်လာနိုင်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်ပွါးရသည့် အကြောင်းရင်း အတိအကျကို မသိရသော်လည်း အချို့ကလေးများတွင် မျက်လုံးအတွင်းရှိ ဆဲလ်များကြီးထွားမှုကို ထိန်းချုပ်သည့် မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ မိသားစုအတွင်း မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာဖြစ်ဖူးသော မိဘတစ်ဦးရှိလျှင် ၎င်းမိဘထံမှ သားသမီးထံသို့ အမွေဆက်ခံရရှိနိုင်ခြေရှိသည်။ သို့ဖြစ်၍ ထိုမိဘမှ မွေးဖွားလာသော ကလေးတိုင်းကို မွေးစကတည်းကပင် မျက်လုံးကျန်းမာရေး ပုံမှန်စစ်ဆေးသင့်သည်။ ထိုသို့မိသားစုမျိုးရိုးမရှိသော ကလေးများတွင်လည်း မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာ ရောဂါလက္ခဏာများမှာ

မျက်လုံးသူငယ်အိမ်မှ အလင်းပြန်ချိန်တွင် ပုံမှန်အနီ‌ရောင်မဟုတ်သော အဖြူရောင်သဏ္ဌာန် အလင်းရောင်ပြန်ဟပ်ခြင်း (ကြောင်မျက်လုံးကဲ့သို့ အလင်းပြန်ခြင်း)
မျက်စိစွေခြင်း၊ စောင်းခြင်း
မျက်စိနာခြင်း
မျက်စိနီရဲခြင်း
မျက်လုံးမှ အလုံး၊ အကျိတ်များ ထွက်လာခြင်း
အမြင်အာရုံဝေဝါးခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာကို အချိန်မီမသိရှိဘဲ ကုသမှုနောက်ကျပါက

အမြင်အာရုံ တစိတ်တစ်ပိုင်း ဆုံးရှုံးခြင်း
မျက်စိလုံးဝကွယ်သွားခြင်း
အခြား ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများသို့ ပျံ့နှံ့ခြင်း (မျက်လုံးအတွင်းနှင့်အပြင်သာမက အနောက်ဘက်ရှိ ဦးနှောက်၊ အရိုးများ၊ ပြန်ရည်ဂလင်းများ၊ တစ်ခါတစ်ရံ ရိုးတွင်းခြင်ဆီအထိပင် ပျံ့နှံ့နိုင်ခြေရှိသည်)
မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာနှင့်အတူ အခြားကင်ဆာရောဂါများ (ဥပမာ_အရိုးကင်ဆာ၊ မှဲ့ကင်ဆာ၊ အဆုတ်ကင်ဆာများ)တွဲ၍ ပေါ်လာတတ်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါ ရောဂါလက္ခဏာများကို သတိပြုမိပါက မိမိ၏မိသားစုဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပြသရန်လိုသည်။ မိသားစုဆရာဝန်မှ ရောဂါရာဇဝင် မေးမြန်းခြင်း၊ လိုအပ်သည့် စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ရောဂါရှာ‌ဖွေပေးနိုင်သည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ မျက်စိအထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးမည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ရောဂါကို တိတိကျကျ ရှာဖွေရန် မျက်စိအထူးကုဆရာဝန်နှင့် ပြသတိုင်ပင်သင့်သည်။ မျိုးရိုးဗီဇ ပြောင်းလဲမှု ရှိမရှိ သွေးစစ်၍လည်း သိရှိနိုင်သည်။ မျက်လုံးအတွင်းရှိ အကျိတ်များနှင့် မျက်လုံးအပြင်ထိ ကြီးလာသော အကျိတ်များအပြင် အခြားကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများသို့ ပျံ့နှံ့မှု ရှိမရှိကို အာထရာဆောင်းရိုက်ခြင်း၊ ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန်၊ သံလိုက်ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်းနှင့် ရိုးတွင်းခြင်ဆီ စစ်ဆေးခြင်းတို့ဖြင့်လည်း ရောဂါရှာဖွေနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

အများအားဖြင့် အကျိတ်အရွယ်အစားနှင့်နေရာ၊ ဖြစ်ပွါးသော မျက်လုံးအရေအတွက် (တစ်ဖက် သို့မဟုတ် နှစ်ဖက်)၊ ခန္ဓာကိုယ်အခြား‌နေရာများသို့ ပျံ့နှံ့မှုပေါ် မူတည်၍ ကုသမှုကို ရွေးချယ်ဆုံးဖြတ်ရသည်။ ကင်ဆာဆေးဝါးများဖြင့် ကုသခြင်းသည် အဓိကကုထုံးဖြစ်ပြီး တစ်ဆက်တည်း လေဆာကုထုံးဖြင့် ကုသခြင်း သို့မဟုတ် အအေးဓာတ်ဖြင့် ခြောက်ကပ်စေခြင်းဖြင့် ကုသခြင်းကို အတူတကွတွဲ၍ ကုသနိုင်သည်။ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသခြင်းဖြင့်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ ကုသနိုင်သည်။
အကျိတ်အရွယ်အစားကြီးလွန်းခြင်း သို့မဟုတ် ကြီးထွားမှုနှုန်းမြန်ခြင်း၊ ကျန်ကုသမှုများ၏ အာနိသင် ထိရောက်မှုမရှိခြင်း၊ အမြင်အာရုံ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ပါက ထိုမျက်လုံးကို ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားရန်လိုသည်။ ထို့နောက် ခွဲစိတ်ဖယ်ရှားလိုက်သော မျက်လုံးနေရာကို မျက်လုံးတုဖြင့် ပြန်လည် အစားထိုးတပ်ဆင်ထားနိုင်သည်။

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာရောဂါသည် စောစီးစွာ ဆေးကုသမှုခံယူပါက ပျောက်ကင်းနိုင်သောရောဂါဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကုသမှုခံယူနေစဥ်နှင့် ပြီးဆုံးသွားချိန်တွင် ကလေးအား ပုံမှန်ရက်ချိန်းခေါ်၍ မျက်စိကို ပြန်လည်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ကုသမှု၏အာနိသင်ကို စောင့်ကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။ ကင်ဆာဆေးဝါးများဖြင့် ကုသခြင်းနှင့် ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသခြင်းသည် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို ရှိနိုင်သဖြင့် ဂရုတစိုက်စောင့်ကြည့်သင့်သည်။ ကုသမှုခံယူသော ကလေးအများစုသည် အစပိုင်းတွင် အမြင်အာရုံပုံမှန်ရှိနိုင်သော်လည်း ကုသနေစဥ်အတွင်း အကျိတ်ကြောင့် အမြင်အာရုံဆုံးရှုံးနိုင်ခြေများလည်း ရှိတတ်သည်။

ကာကွယ်ခြင်း

မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာကို မဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်သည့် နည်းလမ်းမရှိပါ။ သို့သော် မိဘတစ်ဦးဦးထံတွင် မျက်စိမြင်လွှာကင်ဆာရောဂါမျိုးရိုးရှိပါက ကလေးအား စောစီးစွာ မျက်စိစစ်ဆေးမှု ခံယူစေခြင်းဖြင့် ရောဂါကို စောစောရှာဖွေသိရှိနိုင်ပြီး ကုသမှုခံယူနိုင်ပါက (၅) နှစ်ကာလ အသက်ရှင်နှုန်း (၉၀%) ကျော်သည်အထိ မြင့်မားသောရောဂါဖြစ်သည်။

References:

Website, N. (2023). Retinoblastoma. nhs.uk. Retrieved June 27, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/retinoblastoma/#:~:text=Retinoblastoma%20-%20NHS.%20Home.%20Health%20A%20to%20Z.%20Retinoblastoma%20is
Retinoblastoma – Symptoms and causes. (n.d.). Mayo Clinic. Retrieved June 27, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/retinoblastoma/symptoms-causes/syc-20351008
Retinoblastoma – Diagnosis and treatment – Mayo Clinic. (n.d.). Retrieved June 27, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/retinoblastoma/diagnosis-treatment/drc-20351013
Retinoblastoma. (2024). Cleveland Clinic. Retrieved June 27, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/retinoblastoma
What Is Retinoblastoma? | Retinoblastoma Information. (n.d.). American Cancer Society. Retrieved June 27, 2024, from https://www.cancer.org/cancer/types/retinoblastoma/about/what-is-retinoblastoma.html#:~:text=Retinoblastoma%20is%20a%20cancer%20that%20starts%20in%20the%20retina,%20the
What Is Retinoblastoma? (2024). American Academy of Ophthalmology. Retrieved June 27, 2024, from https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-retinoblastoma#:~:text=Retinoblastoma%20is%20cancer%20of%20the%20eye.%20It%20begins%20in%20the