Guillain-Barré syndrome - GBS (Child) (မူမမှန် တုံ့ပြန် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကြောင့် ရုတ်တရက်လမ်းမလျှောက်နိုင်ခြင်း) (ကလေး)

မူမမှန် တုံ့ပြန် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကြောင့် ရုတ်တရက်လမ်းမလျှောက်နိုင်ခြင်း (GBS) ဆိုသည်မှာ ခန္ဓာကိုယ်၏ ခုခံအားစနစ်မှ မိမိ၏ အာရုံကြောဆဲလ် (nerve cells) များကို မှားယွင်းစွာ တိုက်ခိုက်သော ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ရုတ်တရက် ခြေ၊ လက် အားနည်းခြင်း၊ လမ်းမလျှောက်နိုင်ခြင်း၊ ထုံကျဥ်ခြင်း၊ မလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်း အစရှိသည့် လက္ခဏာများ ခံစားရတတ်သည်။ လက္ခဏာများသည် ခြေထောက်မှစ၍ အထက်သို့ပျံ့နှံ့လာလေ့ရှိပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကြွက်သားများအထိ အားနည်းလာပါက အသက်အန္တရာယ်ရှိလာနိုင်သည်။ အသက်အရွယ်မရွေးလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်သောရောဂါဖြစ်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

GBS ရောဂါ ဖြစ်စေသော အကြောင်းရင်းကို တိကျစွာ မသိရှိပါ။ သို့ရာတွင် ရောဂါဖြစ်သော ကလေးများ၏ (၆၀%) သည် လက္ခဏာများ မပြမီ လွန်ခဲ့သော (၆) ပတ် အတွင်းတွင် ‌ရောဂါပိုးတစ်ခုခု ကူးစက်ခံရသည့် ရာဇဝင်ရှိတတ်သည်။ ဥပမာ – ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရခြင်း၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ‌ရောဂါပိုး တစ်မျိုးမျိုး ဝင်ခြင်း၊ တချို့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဝင်ရောက်သည့် လက္ခဏာများ ရှိခြင်းစသည်တို့ဖြစ်သည်။ ရောဂါပိုး ဝင်ရောက်လာချိန်တွင် ကိုယ်ခံအားစနစ်မှ အဆိုပါ ရောဂါပိုးအပြင် အာရုံကြောများကိုပါ အလွန်အကျွံ တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်သောကြောင့် အာရုံကြောစနစ် ပျက်ပြားရခြင်း ဖြစ်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

ပထမဦးစွာ ကြွက်သားများအားနည်းခြင်း (သို့မဟုတ်) ထုံကျဥ်ခြင်းများ ရုတ်တရက် ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ် နှစ်ဘက်စလုံးကို ထိခိုက်နိုင်ပြီး ခြေထောက်တွင် စတင်ဖြစ်ပေါ်ကာ လက်နှင့်ခန္ဓာကိုယ် အပေါ်ပိုင်းသို့ ပျံ့နှံ့လာနိုင်သည်။ တစ်ရက်နှစ်ရက်အတွင်း အောက်ပါလက္ခဏာများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

ခြေထောက်ရှိကြွက်သားများ အားနည်းသောကြောင့် လမ်းလျောက်ရန်ခက်ခဲခြင်း၊ လှေခါးတက်ရန်ခက်ခဲခြင်း၊ တဖြည်းဖြည်း မလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်း
ခြေထောက်၊ ကျော နှင့် လက်များတွင် ထုံကျဥ်ခြင်း၊ ကြွက်သားများနာကျင်ခြင်း
မျက်နှာ လှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ရန်ခက်ခဲခြင်း
စကားပြောရန် ခက်ခဲခြင်း
အစာမျိုရန် ခက်ခဲခြင်း
အမြင်အာရုံ နှစ်ထပ်မြင်ခြင်း (သို့မဟုတ်) မျက်လုံးမလှုပ်ရှားနိုင်ခြင်း အစရှိသည့် ရောဂါ လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။ ရောဂါ လက္ခဏာများမှာ နာရီပိုင်း၊ ရက်ပိုင်းအတွင်း သိသိသာသာ ပိုမို ဆိုးရွားလာသည်။ စဖြစ်သည့် အချိန်မှ (၂)ပတ်အတွင်း အဆိုးဆုံး အခြေအနေဖြစ်တတ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

ခန္ဓာကိုယ်၏ အရေးကြီးသော နှလုံးခုန်နှုန်း၊ သွေးပေါင်ချိန်နှင့် အစာခြေခြင်းတို့ကို ထိန်းချုပ်သည့် အာရုံကြောစနစ်ကို ထိခိုက်မှုကြောင့် အောက်ပါ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

နှလုံးခုန် စည်းချက်မမှန်ခြင်း
သွေးပေါင်ချိန်အတက်အကျဖြစ်ခြင်း
အစာမခြေနိုင်ခြင်း
ဆီးချုပ် ဝမ်းချုပ်ဖြစ်ခြင်း၊ ဆီးဝမ်း မထိန်းနိုင်ခြင်းစသည်တို့ဖြစ်သည်။
အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကြွက်သားများအားနည်းခြင်းကြောင့် အသက်ရှူစက် ယာယီတပ်ရန် လိုအပ်တတ်သည်။ ရောဂါသက်သာ ပျောက်ကင်းလာလျှင်လည်း နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် မသန်စွမ်းခြင်း၊ အကြောပျော့ခြင်းများ ကျန်နေခဲ့တတ်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

လက္ခဏာများသည် အချိန်တိုအတွင်း ပိုဆိုးလာနိုင်သောကြောင့် အသက်အန္တရာယ်ရှိနိုင်သဖြင့် ဆေးရုံအရေးပေါ်ဌာနများသို့ အချိန်မီပြသကုသမှု ခံယူရန်လိုသည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ရုတ်တရက်လမ်းမလျှောက်နိုင်ခြင်းသည် အဓိကလက္ခဏာဖြစ်သောကြောင့် ရုတ်တရက် လမ်းမလျှောက်နိုင်သော အခြားရောဂါအုပ်စုများ (acute flaccid paralysis) ဥပမာ_ပိုလီယိုရောဂါ၊ ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီးရောဂါများနှင့် ခွဲခြားရန်လိုအပ်သည်။ ရောဂါရာဇဝင်နှင့် ဖြစ်စဥ်များကို ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်း၊ ကလေးအား သေချာစွာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း၊ ခါးဆစ်ရိုးကြားမှ CSF အရည်ယူ၍ ‌ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်း၊ အာရုံကြောနှင့်ကြွက်သားများ၏ လုပ်ဆောင်မှု၊ တုံ့ပြန်မှုများကိုစစ်ဆေးခြင်း (Nerve Conduction Study, EMG)၊ ကျောရိုး သံလိုက်ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း (MRI spine)တို့ဖြင့် ‌ရောဂါရှာဖွေနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

အာရုံကြောထိခိုက်ပျက်စီးမှုများ ပိုမဆိုးလာစေရန်၊ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ လျော့နည်းစေရန်၊ ပြင်းထန်သော အခြေအနေများတွင် အရေးပေါ် ကုသမှုကို ခံယူသင့်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာ စပေါ်သည့်အချိန်မှ နှစ်ပတ်အတွင်း ကုသမှုပေးနိုင်ပါက အချိန်တိုအတွင်း လျင်မြန်စွာ ကောင်းမွန်လာနိုင်သည်။ ကုသနည်းများမှာ –

သွေးရည်ကြည် လဲလှယ်ကုသခြင်း (Plasma exchange)
မူမမှန် တုံ့ပြန် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်သော Intravenous immunoglobulin (IVIG) ဆေးဝါးများဖြင့် ကုသခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများကို ကုသခြင်း

နှလုံးခုန်နှုန်း၊ အသက်ရှူနှုန်း၊ သွေးပေါင်ချိန်တို့ကို ဂရုတစိုက်စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်ပြီး လိုအပ်ပါက အချိန်မီ ကုသမှုပေးခြင်း
အသက်ရှူရန် ခက်ခဲသောသူများတွင် လိုအပ်လျှင် အသက်ရှူစက်တပ်ဆင်၍ ကုသမှုပေးခြင်း
အစာမစားနိုင်သဖြင့် ရေဓာတ်ခန်းခြောက်မှုကို ကာကွယ်ရန် အကြောဆေးရည်များသွင်းပေးခြင်း၊ အာဟာရ ရရှိအောင် နှာခေါင်းပိုက်တပ်ဆင်၍ အစာထည့်ပေးခြင်း
ပြန်လည်သန်စွမ်းရေး လေ့ကျင့်ခန်းများ ပြုလုပ်ပေးခြင်း

ကာကွယ်ခြင်း

ယေဘုယျအားဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်၍ မရပါ။ သို့သော် ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ ကို လျော့ကျစေရန်

ရောဂါပိုး အလွယ်တကူ မဝင်ရောက်နိုင်အောင် တစ်ကိုယ်‌ရေ သန့်ရှင်းမှု ရှိအောင်နေပါ
လက်ကို မကြာခဏဆေးပါ
ကိုယ်ခံအားကောင်းစေရန် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော အစားအသောက်များကို စားပြီး လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပါ

Guillain-Barré syndrome – GBS (Child) (မူမမှန် တုံ့ပြန် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကြောင့် ရုတ်တရက်လမ်းမလျှောက်နိုင်ခြင်း) (ကလေး)