Eardrum Perforation (နားစည်ပေါက်ခြင်း)

နားစည်ဆိုသည်မှာ နား၏ အလယ်ပိုင်းနှင့် အပြင်ပိုင်းကို ခွဲခြားထားပေးသော ပျော့ပျောင်းသည့် အမြှေးပါးတစ်ခုဖြစ်သည်။ နားအတွင်းပိုင်း ပြင်းထန်စွာပိုးဝင်ခြင်း၊ နားစည်ထိခိုက်မိခြင်းတို့ကြောင့် နားစည်ပေါက်နိုင်သည်။ နားစည်ပေါက်ခြင်းကြောင့် အကြားအာရုံထိခိုက်ခြင်း၊ ဟန်ချက်မထိန်းနိုင်ခြင်းစသည့် ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

နားစည်ပေါက်ခြင်းအများစုသည် ကုသမှုမလိုဘဲ သူ့အလိုလိုပျောက်ကင်းနိုင်သော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ ခွဲစိတ်ကုသမှု လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့် နားစည်ပေါက်ခြင်း မဖြစ်စေရန် နားကိုသန့်ရှင်းအောင်ထားခြင်း၊ နားကိုမထိခိုက်စေရန် ဂရုစိုက်ခြင်းတို့သည် အကောင်းဆုံးကာကွယ်နည်းများ ဖြစ်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

• ပိုးဝင်ခြင်း _ နားအတွင်းပိုးဝင်ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်ပါက နားစည်အနောက်ပိုင်းတွင် အရည်များစုပုံလာပြီး ဖိအားများလာကာ နားစည်ပေါက်နိုင်သည်၊ ထို့ပြင် နားအတွင်းပိုးဝင်၍ ရောင်ရမ်းခြင်း နာတာရှည်ဖြစ်လာပါကလည်း နားစည်ပေါက်နိုင်သည်
• ဦးခေါင်းထိခိုက်မိခြင်း _ ဦးခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာရပြီး ဦးခေါင်းအောက်ခြေရိုးကျိုးပါက နားစည်ပေါက်နိုင်သည်
• ဖိအားရုတ်တရက်ပြောင်းလဲခြင်း _ လေကြောင်းခရီးသွားခြင်း သို့မဟုတ် ရေငုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို လုပ်ဆောင်ချိန်တွင် နား၏အပြင်ဘက်နှင့် နားအလယ်ခန်းအတွင်းပိုင်းအကြား ဖိအားရုတ်တရက် ကွာခြားမှုကြောင့် နားစည်ပေါက်နိုင်သည်
• ကျယ်လောင်သောဆူညံသံများ _ အလွန်ကျယ်လောင်သောပေါက်ကွဲသံများသည် နားစည်ကိုထိခိုက်စေသည်
• ပြင်ပပစ္စည်းများ နားအတွင်းသို့ဝင်ရောက်ခြင်း _ ပြင်ပပစ္စည်းများဖြစ်သော နားကြပ်ဂွမ်း၊ သေးငယ်သောကလစ်၊ ချွန်ထက်သောအရာများ စသည်တို့ဝင်ရောက်နေခြင်းသည် နားစည်ကို ထိခိုက်နိုင်သည်
• ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ထိတွေ့ခြင်း _ ပြင်းထန်သောသန့်စင်ဆေးရည်များနှင့် ထိတွေ့ခြင်းကြောင့် နားစည်ကိုထိခိုက်ကာ ပေါက်ပြဲနိုင်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

နားစည်ပေါက်ခြင်းကြောင့် အောက်ပါလက္ခဏာများ ခံစားရနိုင်သည်။

• နားကိုက်ခြင်း – ချက်ချင်းနာကျင်ကာ ပြင်းထန်နိုင်သည်
• နားမှ အရည်ထွက်ခြင်း – အရည်ကြည်၊ ပြည် သို့မဟုတ် သွေးထွက်ခြင်း
• နားအူခြင်း
• နားယားခြင်း
• ခေါင်းမူးခြင်း သို့မဟုတ် ဟန်ချက်ပျက်ခြင်း
• ပျို့အန်ခြင်း

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

နားစည်ပေါက်ခြင်းကို ကုသမှုမခံယူပါက အောက်ပါပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်

1. အကြားအာရုံဆုံးရှုံးခြင်း – နားစည်ပေါက်ခြင်း၏ အရွယ်အစားနှင့် တည်နေရာပေါ် မူတည်သည်
2. နားအတွင်းပိုင်း ပိုးဝင်ခြင်း – ဘက်တီးရီးယားများ အလယ်နားထဲသို့ ဝင်ရောက်ကာ နာတာရှည်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ အကြားအာရုံဆုံးရှုံးခြင်းများ ဆက်ဖြစ်နိုင်သည်
3. နားအတွင်း အလယ်ပိုင်းအကျိတ်ဖြစ်ခြင်း (Cholesteatoma) – အရေပြားဆဲလ်များနှင့် အညစ်အကြေးများ ပိတ်မိနေခြင်းကြောင့် အလယ်နားတွင် အရည်အိတ်တစ်ခုကဲ့သို့သော အဖုအကျိတ်ဖြစ်လာနိုင်သည်၊ ကုသမှုမခံယူပါက နီးစပ်ရာအရိုးများကိုပျက်စီးစေသည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါ‌ရောဂါ လက္ခဏာများဖြစ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရမည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊​ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

နားစည်ပေါက်ခြင်းကို ရောဂါရှာဖွေရန် အောက်ပါအဆင့်များကို လုပ်ဆောင်သည်။

1. ရောဂါရာဇဝင်နှင့် နားစစ်ဆေးခြင်း
   ဆရာဝန်မှ ရောဂါရာဇဝင်ကို အသေးစိတ်မေးမြန်းပြီး Otoscope ကိရိယာဖြင့် နားကို စစ်ဆေးကာ နားစည်ပေါက်ခြင်း၊ ပိုးဝင်ခြင်း သို့မဟုတ် အရည်များစုပုံနေခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးသည်။
2. အကြားအာရုံ စစ်ဆေးခြင်း
   Tuning fork test, Pure Tone Audiometry (PTA) စသည်တို့ ပြုလုပ်ကာ အကြားအာရုံဆုံးရှုံးမှုအမျိုးအစား စစ်ဆေးနိုင်သည်။
3. Tympanometry ဖြင့် နားစည်၏ လှုပ်ရှားနိုင်စွမ်းနှင့် အခြေအနေကို စစ်ဆေးကာ နားစည်ပေါက်ခြင်းကို အတည်ပြုနိုင်သည်။
4. ပိုးမွေးမြူစစ်ဆေးခြင်း
   နားမှ ပြည် သို့မဟုတ် အရည်များ ထွက်နေပါက ပိုးမွေးမြူစစ်ဆေးခြင်း (Culture) ပြုလုပ်ကာ ပိုးဝင်ခြင်းရှိမရှိ စစ်ဆေးနိုင်ပြီး သင့်လျော်သော ကုသမှုပေးနိုင်သည်။
   တချို့သော အခြေအနေများတွင် လူနာကို နား၊ နှာခေါင်း၊ လည်ချောင်း အထူးကုဆရာဝန်ထံ လွှဲပြောင်းကာ နောက်ထပ်စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ကုသခြင်း

နားစည်ပေါက်ခြင်းသည် ပြင်းထန်မှုပေါ်မူတည်၍ အများစုသည် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အကြာတွင် အလိုလို ပျောက်ကင်းနိုင်ပြီး အချို့တွင် နောက်ခံအကြောင်းရင်းကို ကုသရန်လိုသည်။

ဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်း

ပိုးဝင်၍ ရောင်‌ရမ်းသော လက္ခဏာရှိပါက နားထဲသို့ အစက်ချနိုင်သော ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးအရည် သို့မဟုတ် သောက်ဆေးဖြင့် ကုသသည်။ နားကိုက်သက်သာရန် ပါရာစီတမော၊ အိုင်ဗျူပရိုဖဲင် ကဲ့သို့သော အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ ပေးနိုင်သည်။ သို့သော် ရက်သတ္တပတ် (၃) ပတ် မှ (၆) ပတ်ကျော်သည်အထိ မပျောက်ကင်းပါက ခွဲစိတ်ပြုပြင်၍ ကုသရန်လိုသည်။

ခွဲစိတ်ကုသခြင်း

1. နားစည်ဖာထေးခြင်း (Eardrum patch)
   • ဆေးစက္ကူကဲ့သို့ ပစ္စည်းကိုသုံး၍ ဖာထေးခြင်းဖြစ်သည်၊ နားစည်အနာကျက်၍ မူလအတိုင်း ပိတ်သည်အထိ ပြုလုပ်ရသည်၊ တစ်ကြိမ်ထက်ပို၍လည်း ပြုလုပ်ရနိုင်သည်
2. နားစည်အစားထိုးခြင်း (Myringoplasty/Tympanoplasty)
   • မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင်တစ်ရှူး (ဥပမာ- အရေပြား၊ အရိုးနု) ဖြင့် ပေါက်ပြဲနေသောနားစည်ကို ဖာထေး၍ အစားထိုးကုသခြင်းဖြစ်သည်

ကာကွယ်ခြင်း

နားစည်ပေါက်ခြင်းအန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန် အောက်ပါကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းများကို လိုက်နာသင့်သည်။

1. နားထဲသို့ အရာဝတ္ထုများ မထည့်ပါနှင့်
   • နားကို သန့်ရှင်းရန် ဂွမ်းတုတ်၊ ဆံထိုးတံ သို့မဟုတ် အခြားချွန်ထက်သော အရာများကို မသုံးပါနှင့်
   • ကလေးများကို နားထဲသို့ အရာဝတ္ထုများ မထည့်မိစေရန် သင်ကြားပေးပါ
2. ပိုးဝင်ခြင်းကို ကာကွယ်ပြီး ချက်ချင်းကုသပါ
   • နားပိုးဝင်ပါက အမြန်ကုသမှု ခံယူပါ
   • နားကို သန့်ရှင်းခြောက်သွေ့စေ၍ ပိုးဝင်ခြင်းအန္တရာယ်ကို လျှော့ချပါ
3. အသံကျယ်လောင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပါ
   • ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်များ သို့မဟုတ် ဂီတပွဲများကဲ့သို့ အသံကျယ်လောင်သော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် နားကာများ (နားကြပ် သို့မဟုတ် အသံပိတ်နားကြပ်) ကို တပ်ဆင်ပါ
4. ပြင်ပလေဖိအားပြောင်းလဲမှုကို သတိပြုပါ
   • လေယာဉ်စီးနေစဉ် ဖိအားထိန်းနားကြပ်များကို သုံးပါ
   • နားပိတ်နေခြင်း သို့မဟုတ် နားပိုးဝင်နေပါက ရေငုပ်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ
   • နှာခေါင်းပိတ်၍ ချောင်းမဆိုးပါနှင့်၊ ဤသို့ပြုလုပ်ပါက နားတွင်း ဖိအားများ မြင့်တက်နိုင်သည်
5. ရေနှင့်ထိတွေ့ခြင်းမှ ကာကွယ်ပါ
   • ရေကူးနေစဉ် သို့မဟုတ် ရေချိုးနေစဉ် ရေမဝင်စေရန် နားကြပ်များကို တပ်ဆင်ပါ။

References:

1. Ruptured eardrum (perforated eardrum) – Diagnosis & treatment – Mayo Clinic. (2022). Mayo Clinic. Retrieved November 5, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ruptured-eardrum/diagnosis-treatment/drc-20351884
2. Ruptured eardrum (Acutely perforated tympanic membrane). (2024). Cleveland Clinic. Retrieved November 5, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15581-ruptured-eardrum-acutely-perforated-tympanic-membrane
3. Website, N. (2023). Perforated eardrum. nhs.uk. Retrieved November 5, 2024, from https://www.nhs.uk/conditions/perforated-eardrum/
4. Ungkhara, G. (2024). Ruptured eardrum (Perforated eardrum) – Symptoms, Causes, Diagnosis and Treatment. MedPark Hospital. Retrieved November 5, 2024, from https://www.medparkhospital.com/en-US/disease-and-treatment/ruptured-eardrum
5. Ruptured eardrum. (n.d.). Stanford Health Care. Retrieved November 5, 2024, from https://stanfordhealthcare.org/medical-conditions/ear-nose-and-throat/ruptured-eardrum.html

Published: 25 February 2025