Screen time (ကလေးနှင့် Screen time)

Screen time ဆိုသည်မှာ လှုပ်ရှားမှုရုပ်ပုံများပေါ်သည့် အလင်းဖန်သား မျက်နှာပြင် (ဥပမာ- ဖုန်း၊ တီဗွီ၊ ဂိမ်း၊ ကွန်ပျူတာ စသည်များ)ကို ကြည့်သောအချိန်ဖြစ်သည်။ ယနေ့နည်းပညာနှင့် မီဒီယာခေတ်သို့ ရောက်ရှိလာသောကြောင့် ဖုန်း၊ တီဗွီ၊ ဂိမ်း၊ ကွန်ပြူတာအသုံးပြုသူ များပြားလာပြီး ထိုပစ္စည်းများ၏ လှုပ်ရှားမှုရုပ်ပုံများအား ကြည့်ရှုချိန် (screen time)လည်း များလာသည်။ ယခုခေတ်တွင် မိဘအများစုသည် ကလေးငယ်များကို ထိန်းကျောင်းရာတွင်လည်း အဆိုပါမီဒီယာပစ္စည်းများကို တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာကြရာ ကလေးငယ်များ၏ screen timeပါ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာသည်။ ကိုဗစ်အလွန် ပညာရေးတွင်လည်း အင်တာနက်လိုင်းပေါ်မှ ပိုမိုသင်ကြားလာကြသည်။

ကလေးတစ်ယောက်၏ အရေးကြီးသည့် ဘဝအစ ရက် (၁၀၀၀)တွင် ပါဝင်သော ပထမအသက်(၂)နှစ်သည် ကလေးငယ်၏ ပတ်ဝန်းကျင်ကို စူးစမ်းလေ့လာနိုင်မှုအတွက် အရေးကြီးဆုံးအချိန်ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ကလေးသည် screen time များနေလျှင် ပတ်ဝန်းကျင် စူးစမ်းလေ့လာမှု လျော့နည်းသွားတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးသည် ဖန်သားပြင်မှသာရသည့် ကျဥ်းမြောင်းသောအမြင်၊ အတွေးအခေါ် များနှင့် ကြီးပြင်းလာတတ်သည်။ screen time အချိန်များတွင် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ရေး အတွေ့အကြုံမျိုး မရရှိဘဲ ဖန်သားပြင်မှ ကလေးဆီသို့လာသော တစ်ဖက်သတ် ဆက်သွယ်မှုသာရရှိသည်။ ထို့ပြင် ကလေး အချင်းချင်း ဆော့ကစားချိန်၊ မိဘဆွေမျိုးများနှင့် အတူနေချိန်များလည်း လျော့နည်းလာနိုင်သည်။

Screen Time များသော ကလေးများတွင် အတွေ့ရများသော ပြဿနာများ

ဘာသာစကားဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းလာခြင်း
ကလေးတစ်ယောက်သည် ဘာသာစကားဖွံ့ဖြိုးစေရန် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ လူသားများ၏ စကားပြောသံများ၊ တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး ပြောဆိုဆက်ဆံပုံများ၊ မျက်နှာ ကိုယ်ဟန်အမူအရာများနှင့် စိတ်ခံစားမှု၏ သဘောသဘာဝကို သိရှိနားလည်ရန် လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဖုန်း၊ တီဗီမှရသော ဘာသာစကားသည် တစ်လမ်းသွားသာဖြစ်သဖြင့် ကလေးသည် ပတ်ဝန်းကျင်လေ့လာမှုနှင့် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်ရေး အားနည်းကာ ဘာသာစကားဖွံ့ ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်နိုင်သည်။
အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်း
Screen timeများသော ကလေးများသည် အာရုံစူးစိုက်မှု အားနည်းပြီး ဂနာမငြိမ်ခြင်း (အထူးသဖြင့် စာဖတ်ရာတွင် အာရုံစူးစိုက်မရခြင်း၊ စာဖတ်စွမ်းရည် ကျဆင်းခြင်း)များ ဖြစ်တတ်သည်။
အိပ်ချိန် ပုံမမှန်ခြင်း၊ အိပ်ချိန် နည်းခြင်း
ဖုန်း၊ တီဗီ အကြည့်များသော ကလေးများသည် အိပ်ချိန်ကို ထိခိုက်နိုင်သည်။ အိပ်ချိန် ပုံမမှန်သောကြောင့် ဦးနှောက်မှ အိပ်ချိန်တွင် သဘာဝအလျောက်ထွက်သော Melatonin ဟော်မုန်း အထွက်နည်းလာပြီး အိပ်ချိန် ပို၍ နည်းလာသည်။ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ကျောင်းသင်ခန်းစာများကို စိတ်ဝင်စားမှုမရှိဘဲ ကျောင်းတွင်းလုပ်ဆောင်ချက်များ ကျဆင်းလာသည်။ ထို့ပြင် အိပ်စက်ချိန်တွင်ထွက်သည့် ကြီးထွားမှုဟော်မုန်း (Growth hormone) လျော့နည်းလာသောကြောင့် ကလေးတွင် ခန္ဓာကိုယ် ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်သည်။
စိတ်ခံစားမှု ပုံမမှန်ခြင်း
Screen time များသော ကလေးများသည် စိုးရိမ်မှု၊ ဒေါသထွက်မှု၊ စိတ်အလိုမကျမှု အစရှိသော စိတ်ခံစားမှုမျိုးစုံကို ပိုမိုခံစားရတတ်သည်။ ကလေးများကြည့်သော ဇာတ်လမ်း၊ မြင်ကွင်းများပေါ်တွင်လည်း မူတည်သည်။
အမြင်အာရုံ ထိခိုက်ခြင်း
ဖန်သားမျက်နှာပြင်ကို အနီးကပ် စူးစိုက်ကြည့်ရသည့်အတွက် အချိန်ကြာလာသောအခါ အမြင်အာရုံကိုသာမကဘဲ မျက်လုံးတွင်းရှိ အစိတ်အပိုင်းများကိုပါ ထိခိုက်နိုင်သည်။
ကစားချိန်နည်းပါးခြင်း
ဖုန်း၊ တီဗီ အကြည့်များသော ကလေးများသည် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားချိန် နည်းခြင်းကြောင့် တက်ကြွစွာ ဆော့ကစားချိန် နည်းပါးသည်။
အဝလွန်ခြင်း
Screen time များသော ကလေးများသည် အဝလွန်ခြင်း ပို၍ဖြစ်နိုင်သည်။ ကလေးငယ်၏ အိပ်ခန်းတွင် တီဗီ (သို့မဟုတ်) အခြားအီလက်ထရောနစ် ပစ္စည်းများ ထားရှိခြင်းသည် လှုပ်ရှားမှုနည်းစေ၍ အဝလွန်ခြင်းကို အားပေးသည်။ ကလေးသည် တီဗီကြော်ငြာတွင်ပါသော အသင့်စား အစားအသောက်များ ဝယ်ယူစားသောက်ခြင်းဖြင့်လည်း အဝလွန်နိုင်သည်။ ထိုအစားအသောက်များ စားချိန်တွင်လည်း တီဗီကြည့်နေနိုင်သည်။

အထက်ပါ ပြဿနာများ လျော့နည်းရန် ကလေးများကို screen time အတွက် စည်းကမ်း သတ်မှတ်ပေးရန် လိုအပ်သည်။

Screen Time လျှော့ချရန် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အချက်များ

Screen timeများခြင်းသည် ကလေးများ၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် ကလေးအသက်အရွယ်အလိုက် အသုံးပြုချိန် သတ်မှတ်ထားပေးရန် လိုအပ်သည်။ ယနေ့လက်ခံထားသော သတ်မှတ်ချက်များအရ အသက်တစ်နှစ်ခွဲအောက် ကလေးငယ်များတွင် မိဘဆွေမျိုးများနှင့် screen မှတစ်ဆင့် ပြောဆိုဆက်သွယ်ခြင်းမှလွဲ၍ screen time သုံးခြင်းကို zero screen time ဟူ၍ လုံးဝကန့်သတ်ထားသည်။ အသက်တစ်နှစ်ခွဲနှင့် ငါးနှစ်ကြားတွင် အများဆုံး တစ်နာရီ သတ်မှတ်ထားသည်။ အသက်တစ်နှစ်ခွဲနှင့် နှစ်နှစ်ကြား အရွယ်တွင် ကလေးပညာပေး အစီအစဥ်မျိုးကို မိဘနှင့်အတူ အချိန်သတ်မှတ်၍ ကြည့်ရှုသင့်သည်။ ငါးနှစ်အထက် ကလေးများတွင်မူ အချိန်တိကျစွာ သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိသော်လည်း ကလေး၏ အိပ်ချိန်၊ စားချိန်၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား ကစားချိန်တို့ကို မထိခိုက်စေရန် သတိထားရမည်။
ကလေးများသည် မိဘများ၏ ပြုမူပြောဆိုပုံ၊ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပုံတို့ကို ကြည့်၍ သင်ယူကြသောကြောင့် မိဘများသည်လည်း မိမိတို့၏ screen timeကို ကန့်သတ်ထားရန် လိုအပ်သည်။
ကလေး၏ Screen timeကို တိကျစွာ သတ်မှတ်ထားသကဲ့သို့ အိပ်ချိန်၊ စားချိန်၊ ကစားချိန်၊ မိသားစုနှင့် အနားယူချိန်တို့ကိုလည်း သတ်မှတ်ပေးရန် လိုသည်။
မဖြစ်မနေကြည့်ရမည့် အချိန်မျိုးတွင်လည်း ကလေးကို တစ်ယောက်တည်းမကြည့်စေဘဲ မိဘနှင့်အတူ ကြည့်စေပြီး မိဘ၊ ကလေး၊ screenထဲပါရှိသော ဇာတ်ကောင် ထိုသုံးယောက်လုံးသည် မိသားစုတစ်ခုကဲ့သို့ အပြန်အလှန် ပြောဆိုဆက်သွယ်ရမည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ကလေးပေါ် screen time သက်ရောက်မှုကို နည်းပါးစေနိုင်သည်။
ကလေးကြည့်သော ဇာတ်လမ်း၊ ပရိုဂရမ် စသည်တို့ကို မိဘမှ ရွေးချယ်ပေးရန် လိုသည်။
ပညာရေးလိုအပ်ချက်အရ Screen timeကို ကြာမြင့်စွာ အသုံးပြုရမည့် ကလေးများတွင် အားလပ်ချိန် ခေတ္တ ပေး၍ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု လုပ်စေခြင်း၊ စိမ်းစိုသော ရှုခင်း၊ ကောင်းကင်၊ သစ်ပင်များကို ကြည့်ရှုပြီး အပန်းဖြေစေခြင်းများကို ပူးတွဲ လုပ်ဆောင်ရမည်။
ကလေးများသည် Screen ထဲရှိ သရုပ်ဆောင်များ၏ စကားပြောဆိုပုံကို ကြည့်မည့်အစား သူငယ်ချင်းများ၊ မိဘဆွေမျိုးများနှင့် screen မှတစ်ဆင့် ပြောဆို ဆက်သွယ်ပေးခြင်းအားဖြင့်လည်း အကျိုးရှိနိုင်သည်။
ကလေး၏ အိပ်ခန်းထဲတွင် ဖုန်း၊ တီဗီ၊ အီလက်ထရောနစ်ပစ္စည်းများ မထားရှိရန် အရေးကြီးသည်။ ကလေးများ မအိပ်မီ တစ်နာရီခန့် အလိုတွင် screen time ကြည့်ခြင်းကို ကန့်သတ်ထားရန် လိုအပ်သည်။

References:

Screen time and children: How to guide your child. (2024). Mayo Clinic. Retrieved June 17, 2024, from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/childrens-health/in-depth/screen-time/art-20047952
www.nhsggc.org.uk. (2022). Screen Time and Language Development: Information for Parents. www.nhsggc.org.uk/kids Speech And Language Therapy Service, 1–2. Retrieved June 17, 2024, from https://www.nhsggc.org.uk/media/272531/slt-screen-time-leaflet.pdf
Mayo Clinic Health System. (n.d.). Children and screen time. Mayo Clinic Health System. Retrieved June 17, 2024, from https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/children-and-screen-time