Bleeding during pregnancy (ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးဆင်းခြင်း)

ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်းသည် ပထမ (၃) လတွင် အဖြစ်များသော်လည်း သွေးဆင်းတိုင်း အန္တရာယ်မဖြစ်စေပါ။ ကိုယ်ဝန်ဆောင် (၁၀၀) ဦးတွင် (၂၀) ဦးခန့်သည် ကိုယ်ဝန်ပထမ (၃) ပတ်တွင် သွေးဆင်းတတ်သည်။ သို့သော် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် သွေးဆင်းခြင်းကို မိခင်အတွက်ရော ကလေးအတွက်ပါ စိုးရိမ်ရသော လက္ခဏာအဖြစ်မှတ်ယူ၍ မိသားစုဆရာဝန် နှင့်လည်းကောင်း၊ သားဖွားမီးယပ်အထူးကုဆရာဝန် နှင့်လည်းကောင်း သေချာစွာ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်သင့်သည်။ သွေးဆင်းပါက သွေးပမာဏ၊ သွေးအရောင် [ညိုညစ်ညစ် (သို့မဟုတ်) သွေးနီရဲရဲ]၊ သွေးခဲ (သို့မဟုတ်) အသားစပါဝင်မှုများကို မှတ်သား၍ ဆရာဝန်အား ပြောပြရန်လိုသည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းရသော အကြောင်းရင်းများကို သိနားလည်ခြင်းဖြင့် ဆရာဝန်ထံသို့ အချိန်မီရောက်ရှိပြီး လိုအပ်သောကုသမှုကို အချိန်မဆိုင်းဘဲ ရရှိနိုင်မည်။

ကိုယ်ဝန်ပထမ (၃) လ (၁ ပတ် မှ ၁၃ ပတ်အတွင်း) သွေးဆင်းခြင်း

သန္ဓေသား သားအိမ်နံရံ၌ ကပ်တွယ်ခြင်း (Implantation Bleeding)
သန္ဓေအောင်သည်မှ (၆)ရက် မှ (၁၂) ရက်အတွင်း သန္ဓေသား သားအိမ်နံရံ၌ ကပ်တွယ်ချိန်တွင် နာရီပိုင်း၊ ရက်ပိုင်းမျှ သွေးအနည်းငယ်ဆင်းခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။ ထိုသို့ တစ်စက်၊ နှစ်စက် သွေးဆင်းခြင်းကို အချို့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်များက ရာသီသွေးဆင်းခြင်းဟု အမှတ်မှားတတ်ကြသည်။
ကိုယ်ဝန်ပျက်ခြင်း (Miscarriage or Abortion)
ဤအချက်သည် ကိုယ်ဝန်ပထမ (၃) လအတွင်း သွေးဆင်းခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်တတ်သည်။ သို့သော် ပထမ (၃) လအတွင်း သွေးဆင်းသူတိုင်းသည် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကြသည်ဟု မဆိုနိုင်ပါ။ ထိုသူများ၏ အာထရာဆောင်းတွင် ကလေးနှလုံးခုန်နေသည်ကိုတွေ့ရပါက (၉၀%) သည် ကိုယ်ဝန်ဆက်လက်တည်သွားနိုင်သည်။
သားအိမ်ပြင်ပ သန္ဓေတည်ခြင်း (Ectopic Pregnancy)
သားအိမ်ပြင်ပသန္ဓေတည်ခြင်းကြောင့်လည်း သွေးဆင်းနိုင်သည်။ သန္ဓေသားကြီးရင့်လာသဖြင့် မျိုးဥပြွန်ပေါက်ကွဲလျှင် သွေးလွန်၍ မိခင်အသက်အန္တရာယ် ရှိနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင် (၂%) တွင်သာ ဖြစ်တတ်သည်။
စပျစ်သီးသန္ဓေတည်ခြင်း (Hydatidiform mole)
အလွန်ရှားပါးသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။ စပျစ်သီးသန္ဓေဆိုသည်မှာ သားအိမ်တွင်း၌ သန္ဓေသားမဟုတ်သည့် စပျစ်ခိုင်သဏ္ဌာန်အသားစ ဖြစ်တည်နေခြင်းဖြစ်သည်။
အခြားသော သွေးဆင်းစေခြင်း အကြောင်းရင်းများမှာ_
- သားအိမ်ခေါင်းပြောင်းလဲမှုများ (Cervical changes) – ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် သားအိမ်ခေါင်းသို့ သွေးစီးဝင်ခြင်း ပိုရှိတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်း၊ သားအိမ်ခေါင်း အချွဲမြှေးစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်ခြင်းကြောင့် သွေးဆင်းခြင်းဖြစ်စေတတ်သော်လည်း အလွန်စိုးရိမ်ရန်မလိုပါ။
- သားအိမ်ခေါင်း၊ မိန်းမကိုယ်တို့၌ ပိုးဝင်ခြင်း၊ လိင်မှတစ်ဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ ဖြစ်ပွါးခြင်း (Chlamydia, Gonorrhoea, or Herpes) တို့သည်လည်း ကိုယ်ဝန်ပထမ (၃) လအတွင်း မိန်းမကိုယ်မှသွေးဆင်းခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ကိုယ်ဝန်ဒုတိယ (၃) လ (၁၄ပတ် မှ ၂၆ ပတ်) အတွင်းနှင့် တတိယ (၃) လ (၂၇ပတ် မှ ၄၀ပတ်) အတွင်း သွေးဆင်းခြင်း

သွေးဆင်းတတ်သော အကြောင်းရင်းများမှာ_

အချင်းအရှေ့သို့ရောက်နေခြင်း (Placenta Praevia)
အချင်းသည် မွေးလမ်းကြောင်းပေါက်ဝကို တစ်ပိုင်းတစ်စ (သို့မဟုတ်) အပြည့်အဝ ပိတ်ကာနေတတ်သည်။ ဤအခြေအနေကို ကိုယ်ဝန်ဆောင် (၂၀၀)တွင် တစ်ယောက်၌သာ တွေ့ရတတ်သည်။
အချင်းစောကွာခြင်း (Placental Abruption)
မီးမဖွားမီ (သို့မဟုတ်) မီးဖွားနေစဉ် ဖြစ်ပွါးတတ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင် (၁၀၀) တွင် တစ်ယောက် ဖြစ်နိုင်သည်။
သားအိမ်ကွဲထွက်ခြင်း (Uterine Rupture)
ပထမကိုယ်ဝန်ကို ခွဲစိတ်မွေးဖွားထားဖူးသော သားအိမ်ခွဲကြောင်းနေရာမှ ပွင့်ထွက်ခြင်းဖြစ်သည်။
အချင်းမြှေးရှိ ပုံမှန်မဟုတ်သောသွေးကြောများ ကလေးဦးတိုက်ပိုင်း၏ အရှေ့သို့ရောက်နေခြင်း (Vasa Praevia)
အချင်း(သို့မဟုတ်) ချက်ကြိုးရှိ ကလေးငယ်၏သွေးကြောများသည် မွေးလမ်းကြောင်းအဝသို့ ရောက်ရှိနေတတ်သည်။
လမစေ့မီမွေးဖွားခြင်း၏ လက္ခဏာ (Premature Labour)
ကိုယ်ဝန်နောက်ဆုံး (၃) ပတ်တွင် သွေးဆင်းခြင်းသည် လမစေ့မီမွေးဖွားခြင်း၏ လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဗိုက်မနာမီ ရက်အနည်းငယ် (သို့မဟုတ်) ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အလိုတွင် သားအိမ်အဝတွင် ပိတ်ဆို့ထားသော အချွဲတုံးနှင့် သွေးအနည်းငယ် ရော၍ဆင်းလာခြင်း (bloody show) ဖြစ်သည်။ ကိုယ်ဝန် (၃၇) ပတ်မတိုင်မီ ဤသို့ဖြစ်ပါက မိမိဆရာဝန်ကို ချက်ချင်းဆက်သွယ်ရန်လိုသည်။
သားအိမ်ခေါင်း (သို့မဟုတ်) မိန်းမကိုယ် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း (Injury to cervix or vagina)
လိင်ဆက်ဆံခြင်း၊ မွေးလမ်းကြောင်းတွင်း အာထရာဆောင်းရိုက်ခြင်းတို့တွင် ဖြစ်တတ်သည်။
သားအိမ်ခေါင်း (သို့မဟုတ်) မိန်းမကိုယ်၌ အသားပို ဖြစ်ခြင်း
သားအိမ်ခေါင်း (သို့မဟုတ်) မိန်းမကိုယ်၌ ကင်ဆာ ဖြစ်ခြင်း

ယှဉ်တွဲလာတတ်သောလက္ခဏာများ

သွေးဆင်းခြင်းနှင့်အတူ အောက်ပါလက္ခဏာများ ယှဉ်တွဲ၍ဖြစ်နိုင်သည်။

ကိုယ်ဝန်ပျက်ခြင်း (Abortion) သည် ချက်အောက်ပိုင်း ဝမ်းဗိုက်တွင် ဆုတ်ဆွဲသကဲ့သို့ ထိုးအောင့်ခြင်း၊ သွေးဆင်းခြင်းနှင့်အတူ မိန်းမကိုယ်မှ အသားစထွက်ကျခြင်းများ ရှိတတ်သည်။
သားအိမ်ပြင်ပ သန္ဓေတည်ခြင်း (Ectopic Pregnancy) သည် ဝမ်းဗိုက်တွင် ဆုတ်ဆွဲသကဲ့သို့ ထိုးအောင့်ခြင်းနှင့် သတိလစ်ခြင်းများ ဖြစ်တတ်သည်။
စပျစ်သီးသန္ဓေတည်ခြင်း (Hydatidiform Mole) သည် ပျို့အန်ခြင်း၊ သားအိမ် ကြီးထွားမှုနှုန်း သာမန်ထက်ပို၍ လျင်မြန်လွန်းခြင်း ရှိတတ်သည်။
အချင်းရှေ့ရောက်ခြင်း (Placenta Praevia) ကြောင့် သွေးဆင်းမှုမျိုးတွင် ဗိုက်နာခြင်း မရှိသော်လည်း အသက်အန္တရာယ်ရှိတတ်သည်ကို သတိထားရမည်။
အချင်းစောကွာခြင်း (Placental Abruption) တွင် ဗိုက်နာခြင်း၊ ခါးနာခြင်း၊ သားအိမ် တစ်ခုလုံး နာကျင်၍ သစ်သားပြင်ကဲ့သို့ မာနေခြင်းနှင့် သွေးခဲများ မိန်းမကိုယ်မှ ဆင်းခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်သည်။
သားအိမ်ကွဲထွက်ခြင်း (Uterine Rupture) – ဖြစ်ပါက စမ်းသပ်မှုပြုလျှင် အထိမခံနိုင်လောက်အောင် ဗိုက်အလွန်နာကျင်နေတတ်သည်။
အချင်းမြှေးရှိ ပုံမှန်မဟုတ်သောသွေးကြောများ ကလေးဦးတိုက်ပိုင်း၏ အရှေ့သို့ရောက်နေခြင်း (Vasa Praevia) သည် အလွန်ရှားပါးသော်လည်း ထိုသွေးကြောများပေါက်ပါက ဆိုးရွားစွာသွေးထွက်ပြီး အောက်ဆီဂျင် ဆုံးရှုံး၍ ကလေးကို ကြီးမားသော အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပါက ကလေးနှလုံးခုန်နှုန်း ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ သွေးဆင်း အလွန်များခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။
လနုစဉ် ဗိုက်နာပါက (Premature Labour) သားအိမ်ကျုံ့၍နာခြင်း၊ မိန်းမကိုယ်မှ အချွဲဆင်းခြင်း၊ ဗိုက်အတွင်း၌ ဖိအားများနေသလိုခံစားရခြင်း (abdominal pressure) နှင့် ခါးကိုက်ခြင်းများရှိတတ်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အရေးပေါ် ပြသရန် အခြေအနေများ

ပထမ (၃) လပတ်အတွင်း အတန်အသင့်သွေးဆင်းခြင်း (သို့မဟုတ်) များလွန်းခြင်း၊ အသားစပါလာခြင်း (သို့မဟုတ်) သွေးဆင်းခြင်းသည် ဗိုက်နာခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ ချမ်းတုန်ခြင်းများနှင့် ယှဉ်တွဲလာပါက မိမိ၏မိသားစုဆရာဝန်နှင့် ချက်ချင်းတိုင်ပင်ပြသရမည်။ လိုအပ်လျှင် သားဖွားမီးယပ်အထူးကုဆရာဝန်ထံ လွှဲပြောင်းကုသမှုပေးမည်။ ပထမ သုံးလပတ်တွင် သွေးဆင်းခြင်းပမာဏ နည်းသည်ဖြစ်စေ၊ များသည်ဖြစ်စေ (၂၄) နာရီကျော်အထိ မရပ်ပါကဖြစ်စေ မိမိကိုယ်ဝန်စောင့်ရှောက်သူကို (၂၄) နာရီအတွင်း ဆက်သွယ် အကြောင်းကြားရမည်။

ဒုတိယ (၃)လ (၁၄ပတ် မှ ၂၆ ပတ်အတွင်း) နှင့် တတိယ (၃) လ (၂၇ပတ် မှ ၄၀ပတ် အတွင်း) တွင် သွေးဆင်းတတ်သော အကြောင်းရင်းများသည် မိခင်နှင့် ကလေးငယ်တွင် အန္တရာယ်လက္ခဏာရှိနေခြင်းကို ညွှန်ပြနေသောကြောင့် ပို၍အရေးကြီးသည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပါက မိမိပြသနေသောဆရာဝန်ကို ချက်ချင်းဆက်သွယ်ရမည်။ ဒုတိယနှင့် တတိယ သုံးလပတ်တွင် သွေးဆင်းခြင်းသည် နည်းသည်ဖြစ်စေ၊ များသည်ဖြစ်စေ သွေးဆင်းချိန် နာရီပိုင်းထက်ပိုပါက သို့မဟုတ် ဗိုက်တင်း၍နာခြင်း၊ ချမ်းတုန်ဖျားခြင်း၊ သားအိမ်တင်းမာနာလာခြင်း ရှိပါက ချက်ချင်း စမ်းသပ်ကုသမှုခံယူရမည်။

အချင်းရှေ့ရောက်သော (Placenta Praevia) မိခင်များ သွေးဆင်းပါက ဗိုက်မနာဘဲ သွေးဆင်းတတ်သောကြောင့် အရေးပေါ် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ချက်ချင်းရယူရန် လိုအပ်သည်
အချင်းစောကွာခြင်း (Placental Abruption) သည် သားအိမ်အတွင်းနံရံနှင့် အချင်းကြားတွင် သွေးယိုဆင်းမှုဖြစ်၍ မိခင်ရော ကလေးပါ အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရသောကြောင့် အရေးပေါ် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ချက်ချင်းရယူရန် လိုအပ်သည်
သားအိမ်ကွဲထွက်ခြင်း (Uterine Rupture) သည် အလွန်ရှားပါးသော ဖြစ်စဉ်ဖြစ်သော်လည်း မိခင်ရော ကလေးပါ အသက်အန္တရာယ်ရှိ၍ အရေးပေါ် ခွဲမွေးရန် လိုအပ်သည်
လနုစဉ် ဗိုက်နာခြင်းသည်လည်း ကလေးအတွက် အရေးကြီး၍ မိမိ ကိုယ်ဝန်ကို စောင့်ရှောက်နေသောဆရာဝန်ကို အရေးပေါ် ဆက်သွယ်ရမည်

အရေးပေါ်အခြေအနေမဟုတ်သော်လည်း အောက်ပါအခြေအနေများရှိလျှင်လည်း သတိပြုရန်လိုအပ်သည်။

ပထမ သုံးလပတ်တွင် မိန်းမကိုယ်မှ သွေးတစ်စက်၊ နှစ်စက်ဆင်းခြင်း (သို့မဟုတ်) အနည်းငယ်ဆင်းခြင်း တစ်ရက်ခန့်သာဖြစ်ပါက ဆရာဝန်နှင့် နောက်တစ်ကြိမ် ကိုယ်ဝန်ပြသရန် ချိန်းဆိုချိန်၌ ပြောပြရမည်
ဒုတိယ သုံးလပတ်တွင် သွေးဆင်းမှုနည်းပြီး နာရီပိုင်းမျှသာ ကြာပါက ထိုကဲ့သို့ သွေးဆင်းသောနေ့တွင် ဆရာဝန်နှင့် ဆက်သွယ်ရမည်
တတိယ သုံးလပတ်တွင် ပန်းရောင် (သို့မဟုတ်) သွေးရောင်ဆင်းခြင်းသည် မီးဖွားခါနီး အခြေအနေကိုပြခြင်း ဖြစ်တတ်သည်၊ သို့သော် ထိုကဲ့သို့ သွေးဆင်းခြင်းသည် ကိုယ်ဝန်နှင့် ဆက်စပ်သော နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများကြောင့်လည်း ဖြစ်တတ်၍ ကိုယ်ဝန်စောင့်ရှောက်သူ ဆရာဝန်ကို ဆက်သွယ်ပြီး အန္တရာယ်မရှိသော သွေးဆင်းမှုဖြစ်ကြောင်း သေချာစေရန် စိစစ်ရမည်
ကိုယ်ဝန်ဆောင် သွေးဆင်းသူသည် ရီဆပ်စ်အနုတ်သွေး အမျိုးအစားဖြစ်ပါက ကိုယ်ဝန်စောင့်ရှောက်သူဆရာဝန်ကို အသိပေးပြောကြားရမည်၊ သို့မှသာ ရီးဆပ်စ်အနုတ်သွေးကြောင့် မိခင်ခန္ဓာကိုယ်၌ ထွက်ပေါ်လာမည့် ပဋိပစ္စည်းသည် နောက်ထပ်ကိုယ်ဝန်ဆောင်သော ကလေးများကို ထိခိုက်မှုဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်မည်

ကာကွယ်ခြင်း

ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် မိန်းမကိုယ်မှ သွေးဆင်းခြင်းကို ကြိုတင်မကာကွယ်နိုင်ပါ။ သို့သော် မိမိ၏ မိသားစုဆရာဝန်၊ သားဖွားမီးယပ်အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် ကိုယ်ဝန်စောစီးစွာအပ်ခြင်း၊ မှန်မှန်ပြသခြင်း၊ အထက်ပါ အရေးပေါ်ပြသရမည့် အခြေအနေများ ပေါ်ပေါက်လာလျှင် အချိန်မီပြသခြင်းများဖြင့် မိခင်နှင့် သန္ဓေသားတို့အတွက် ဖြစ်လာနိုင်သော အန္တရာယ်များကို ကာကွယ်နိုင်သည်။

References:

Bleeding during pregnancy. (2022). Mayo Clinic. Retrieved June 14, 2024, from https://www.mayoclinic.org/symptoms/bleeding-during-pregnancy/basics/causes/sym-20050636
Bleeding During Pregnancy. (2024). WebMD. Retrieved June 14, 2024, from https://www.webmd.com/baby/bleeding-during-pregnancy

Published: 30 August 2024