Morning sickness (ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဥ် ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်း)

ကိုယ်ဝန်ပထမ (၃) လတွင် ပျို့အန်ခြင်းကို ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းဟု ခေါ်ဆိုသည်။ Morning sickness ဟု ခေါ်သော်လည်း ပျို့အန်ခြင်းသည် နံနက်ပိုင်းတွင်သာမက နေ့လည်၊ ညနေနှင့် ည မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို ဖြစ်နိုင်သည်။ အချို့အမျိုးသမီးများတွင် ကိုယ်ဝန် ဒုတိယ (၃) လ နှင့် တတိယ (၃) လတွင်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး (၉၀%) သည် ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းကို ခံစားရသော်လည်း (၃%) ခန့်တွင်သာ ဆိုးရွားသော လက္ခဏာများကို ခံစားကြရသည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသော အကြောင်းရင်းဟူ၍ အတိအကျမရှိပါ။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဥ် ဟော်မုန်းဓာတ် အပြောင်းအလဲများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ယူဆရသည်။ သိုင်းရွိုက်ရောဂါရှိသူများ၊ အစာအိမ်နှင့် သည်းခြေရောဂါရှိသူများသည်လည်း ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းကို ပို၍ ခံစားရနိုင်သည်။ ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီး မည်သူမဆို ဖြစ်နိုင်သည်။

ပို၍အဖြစ်များနိုင်သောအမျိုးသမီးများမှာ

ကိုယ်ဝန်မဆောင်မီ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်း၊ ကား၊ လေယာဉ်စီးလျှင် ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း ရှိတတ်သူများ
ယခင်ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း ဝမ်းကြီးနာစွဲဖူးသူများ
အမြွှာကိုယ်ဝန်၊ သန္ဓေသားနှစ်ယောက်ထက်ပိုလွယ်ထားရသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ (Multiple pregnancy)
စပျစ်သီးသန္ဓေဆောင်ထားသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ (Hydatidiform Mole)
မိန်းကလေးကိုယ်ဝန်လွယ်ထားရသူများ
မိသားစုထဲရှိ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဖူးသူ အမျိုးသမီးများတွင် ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်း၏ ဆိုးရွားသော လက္ခဏာခံစားရဖူးသည့် ရာဇဝင်ရှိသူများ ဖြစ်သည်။

ယှဉ်တွဲလာတတ်သောလက္ခဏာများ

ပျို့ခြင်း _ မအန်ဘဲနှင့်ပျို့ခြင်းသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးအများစုတွင် အဖြစ်များသည်၊ အနံ့ တစ်မျိုးမျိုးကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ အစားအစာ တစ်မျိုးမျိုးကြောင့်သော်လည်းကောင်း ပျို့အန်ခြင်းကိုဖြစ်စေတတ်သည်
အန်ခြင်း
မူးဝေခြင်း
အစာမကြေခြင်း
ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း
ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း (၅%)
ဆီးသွားနည်းခြင်း
သတိလစ်ခြင်း

နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ

သာမန် ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်းမျှဖြင့် အန္တရာယ်မရှိနိုင်ပါ။ သို့ရာတွင် အလွန်ဆိုးရွားစွာ ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်းရှိသူများသည် ကုသမှု ကောင်းစွာ မခံယူပါက

ခန္ဓာကိုယ်မှရေနှင့် ဓာတ်ဆားဆုံးရှုံးခြင်း
ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း
ဆီးသွားနည်းခြင်း
သန္ဓေသားပုံမှန်ကိုယ်အလေးချိန်မရှိခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါ ရောဂါလက္ခဏာများကို သတိပြုမိပါက သင်၏မိသားစုဆရာဝန် (သို့မဟုတ်) သားဖွားမီးယပ် အထူးကုဆရာဝန်နှင့် ပြသတိုင်ပင်ရန်လိုသည်။ သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်မှ လိုအပ်သည့် စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်း၊ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးခြင်းစသည်တို့ဖြင့် ရောဂါရှာ‌ဖွေကုသပေးနိုင်သည်။ လိုအပ်ပါကမိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ကိုယ်ဝန် ပထမ (၃) လတွင် ပျို့အန်ခြင်းနှင့် အထက်ပါ လက္ခဏာများရှိလျှင် ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းဟု သတ်မှတ်သည်။ ကိုယ်ဝန် ရှိမရှိ ဆီးစစ်ခြင်း၊ သွေးစစ်ခြင်းအပြင် အာထရာဆောင်းရိုက်၍ ပုံမှန်ကိုယ်ဝန်၊ စပျစ်သီးသန္ဓေနှင့် အမြွှာကိုယ်ဝန်များကို ခွဲခြားနိုင်သည်။

ကုသခြင်း

ဗီတာမင် ဘီ စစ် (vitamin B-6) နှင့် အအန်ပျောက်ဆေးများ သောက်သုံးပေးနိုင်သည်။ ပျို့အန်ခြင်းကြောင့် ဆုံးရှုံးသွားသော ရေနှင့် ဓာတ်ဆားများကို ပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးနိုင်ရန် ရေနှင့်ဓာတ်ဆားရည်များကို အအန်ပျောက်ဆေးနှင့် တွဲပြီး သောက်ပေးရသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများ ပြင်းထန်ပါက ဆေးရုံတက်၍ အကြောဆေးသွင်းပြီး ကုသနိုင်သည်။ အစာအိမ်ဆေးများပေးနိုင်သည်။

ကာကွယ်ခြင်း

မိမိကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ခြင်း

မိမိကိုယ်ကို ဂရုစိုက်၍ အဆီနည်းပြီး ကြေလွယ်သော အစားအစာများ စားသုံးခြင်း၊ ဆိုဒါပါဝင်သောမုန့်များ စားသုံးခြင်း၊ အစာကို တစ်နေ့ (၃)ကြိမ် ပမာဏများစွာ စားသုံးခြင်းထက် နည်းနည်းစီ မကြာခဏ စားသုံးပေးခြင်း၊ ရေနှင့်အသီးဖျော်ရည်များ သောက်သုံးပေးခြင်းအားဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ဝမ်းကြီးနာစွဲခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး လက္ခဏာများကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။

References:

Morning sickness – Symptoms and causes. (2022). Mayo Clinic. Retrieved July 23, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/morning-sickness/symptoms-causes/syc-20375254
Smith, J. A., et al. (2022). Nausea and vomiting of pregnancy: Clinical findings and evaluation. UpToDate. Retrieved July 23, 2024, from https://www.uptodate.com/contents/nausea-and-vomiting-of-pregnancy-clinical-findings-and-evaluation?search=nausea%20and%20vomiting%20in%20pregnancy&source=search_result&selectedTitle=2%7E91&usage_type=default&display_rank=2

Published: 30 August 2024