Microcephaly – small head (ဦးခေါင်းသေးသောကလေး)

ဦးခေါင်းသေးခြင်းဆိုသည်မှာ ကလေး၏ ဦးခေါင်းလုံးပတ်သည် သက်တူရွယ်တူ၊ ယောက်ျား မိန်းမတူသော အခြားကလေးများထက် သိသာစွာ သေးနေခြင်းဖြစ်သည်။ ဦးခေါင်းသေးခြင်းသည် သာမန်လက္ခဏာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်သော်လည်း သိသိသာသာ သေးနေပါက ဆိုးရွားသော ရောဂါတစ်ခုခုကြောင့် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ အတွေ့များသော ရောဂါအကြောင်းရင်းများမှာ မွေးရာပါ ဦးနှောက်ဖွဲ့စည်းပုံ ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ် မိခင်ထံမှ ပိုးမွှားများ သန္ဓေသားဆီရောက်ရှိခြင်း၊ မွေးဖွားစဉ် ခက်ခဲခြင်း၊ မွေးကင်းစနှင့် အသက်တစ်နှစ်အောက် ကလေးများတွင် ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ခြင်း၊ ဦးနှောက်ရောင်ခြင်း စသည်တို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ကလေးတစ်ဦး၏ ဦးခေါင်းလုံးပတ်ကို သိရှိရန် အောက်ပါပုံအတိုင်း ပေကြိုးဖြင့် ဦးခေါင်း၏ အကျယ်ဆုံးနေရာ (အရှေ့ဖက်တွင် မျက်ခုံးများအပေါ်မှ အနောက်ဖက်တွင် နောက်စေ့အကျယ်ဆုံးနေရာအထိ) ကို တိုင်းတာရသည်။

တိုင်း၍ရရှိသော ဦးခေါင်းလုံးပတ်ကို သက်ဆိုင်ရာ ဇယားကွက်ပါ ဂရပ်လိုင်းများတွင် ပုံမှန် ဟုတ်မဟုတ် စစ်ဆေးရသည်။ ယောက်ျားလေး (သို့မဟုတ်) မိန်းကလေးအလိုက် သီးသန့်ဇယားကွက်များရှိသည်။ တိုင်းတာရရှိသော ဦးခေါင်းအရွယ်အစားကို အသက်အရွယ်အလိုက် မှတ်သားပြီး မည်သည့်ဂရပ်လိုင်းပေါ်တွင် ရှိသည် သို့မဟုတ် အောက်တွင် ရှိသည် သို့မဟုတ် နှစ်ခုကြားတွင်ရှိသည် စသည်ဖြင့် ကြည့်ရှုစစ်ဆေးရသည်။

ပုံမှန်ကလေးများသည် အောက်ဆုံးဂရပ်လိုင်း (3rd centile) နှင့် အပေါ်ဆုံးဂရပ်လိုင်း (97th centile) ကြားတွင် ရှိသည်။ အကယ်၍ ဦးခေါင်းလုံးပတ်သည် အောက်ဆုံးဂရပ်လိုင်း (3rd centile) ၏ အောက်တွင် ရှိနေလျှင် ဦးခေါင်းသေးသည်ဟု သတ်မှတ်သည်။

ဖြစ်ပေါ်ရသောအကြောင်းရင်းများ

အောက်ပါအကြောင်းများကြောင့် ဦးခေါင်းသေးနိုင်သည်။

1. ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်နှင့် မွေးဖွားချိန်တို့တွင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်သော ရောဂါအခြေအနေများ
2. ဦးခွံရိုးများ စောစီးစွာဆက်သွားသော Craniosynostosis ရောဂါအုပ်စုတို့ဖြစ်သည်။

ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်နှင့် မွေးဖွားချိန်တို့တွင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်ပြီး ဦးနှောက်သေးနေလျှင် ဦးခွံရိုးများလည်း ဆက်လက်မကြီးထွားဘဲ ဦးခေါင်းသေးနိုင်သည်။ ငယ်ထိပ်လည်း အချိန်မတိုင်ခင် စောစီးစွာပိတ်တတ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်_

• ဗီဇနှင့်မျိုးရိုးဆိုင်ရာ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်သော ရောဂါများ၊ စင်ဒရုန်းများ (Genetic syndromes)
• မွေးရာပါ ဦးနှောက်ဖွဲ့စည်းပုံ ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း
• ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် မိခင်ထံမှ ပိုးမွှားတချို့ သန္ဓေသားသို့ ကူးစက်ခြင်း
• မွေးဖွားစဉ် အလွန်ခက်ခဲသောကြောင့် ကလေး၏ ဦးနှောက်သို့ သွေးနှင့်အောက်ဆီဂျင် စသည်တို့ အရောက်နည်းပြီး ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်ခြင်း
• မွေးပြီးစတွင် ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ခြင်း၊ ဦးနှောက်ရောင်ခြင်း၊ ဦးနှောက်တွင်း သွေးယိုခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။

နောက်တစ်မျိုးမှာ ဦးနှောက် ပုံမှန်ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားနေသော်လည်း ဦးခွံရိုးများ စောစီးစွာ ဆက်သွားသော Craniosynostosis ရောဂါမျိုးဖြစ်သည်။ စောစီးစွာဆက်သွားသော ဦးခွံရိုးအပိုင်း၊ အရေအတွက်နှင့် အနေအထားပေါ် မူတည်ပြီး ကလေးငယ်၏ ဦးခေါင်းပုံစံနှင့် အချိုးအစားသည်လည်း ပုံမမှန် ဖြစ်လာတတ်သည်။ အထူးသဖြင့် ဦးခွံရိုးအားလုံးနီးပါး စောစီးစွာဆက်လျှင် ဦးခေါင်း သိသိသာသာ သေးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် အတွင်းမှဦးနှောက် ပုံမှန် ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားရန် နေရာကျဉ်းသွားသောကြောင့် ဦးနှောက်တွင်းဖိအား များလာနိုင်သည်။ ထိုကဲ့သို့ ဦးခွံရိုးများ စောစီးစွာ ဆက်သွားတတ်သော အကြောင်းရင်းကို အတိအကျမသိသော်လည်း မျိုးဗီဇနှင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် မိခင်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာသောရောဂါများ၊ မိခင်သောက်သုံးသော ဆေးဝါးများ စသည်တို့နှင့် ဆက်စပ်မှုရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

ယှဉ်တွဲလာတတ်သောလက္ခဏာများ

ဦးခေါင်းသေးခြင်းနှင့် ထိုကဲ့သို့ ဦးခေါင်းသေးခြ င်းကို ဖြစ်စေသော ရောဂါအခြေအနေများ၏ လက္ခဏာများကို တွေ့ရသည် (ဥပမာ_မိခင်ကိုယ်ဝန်တွင် ဖျားနာခဲ့သော ရောဂါရာဇဝင်၊ မွေးဖွားရခက်ခဲသော ရောဂါရာဇဝင် စသည်တို့ရှိခြင်း၊ ဗီဇဆိုင်ရာစင်ဒရုန်း (Syndromes) များကြောင့် ဖြစ်သော ကလေးများ၏ မျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထား ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။

သေးနေသော ဦးခေါင်း၏ ငယ်ထိပ် စောစီးစွာပိတ်ပြီး ဦးခွံရိုးများ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ထပ်နေနိုင်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ကျခြင်း၊ အသိဉာဏ်ဖွံ့ဖြိုးမှု နည်းပါးခြင်း၊ တက်ခြင်း စသော ဦးနှောက်အာရုံကြော လက္ခဏာများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။ အမြင်အာရုံ၊ အကြားအာရုံများ ထိခိုက်နိုင်သည်။ ဦးခွံရိုးများ စောစီးစွာ ဆက်ပြီးပိတ်သွားသဖြင့် ဦးနှောက်တွင်းဖိအား များလာသောကြောင့် ကလေးအသက်အရွယ်ပေါ် မူတည်ပြီး ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ တက်ခြင်း စသည်တို့ကိုလည်း တွေ့ရနိုင်သည်။

ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းပြသရန်

အထက်ပါ ရောဂါလက္ခဏာများကို သတိပြုမိပါက မိမိ၏ မိသားစုဆရာဝန်၊ ကလေးအထူးကု ဆရာဝန်များနှင့် ပြသတိုင်ပင်ရန်လိုသည်။ လိုအပ်ပါက မိသားစုဆရာဝန်မှ သက်ဆိုင်ရာ အထူးကုဆရာဝန်များနှင့် တိုင်ပင်ကုသခြင်း၊​ လွှဲပြောင်းကုသခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးလိမ့်မည်။

ရောဂါရှာဖွေခြင်း

ဦးနှောက်မဖွံ့ဖြိုးရသော အကြောင်းရင်းကို သိရှိရန် သွေးစစ်ခြင်းများ၊ ဦးခေါင်း ကွန်ပြူတာဓာတ်မှန် (CT)၊ သံလိုက်ဓာတ်မှန် (MRI) စသည်တို့ လိုအပ်နိုင်သည်။

ကုသခြင်း

ဦးခွံရိုးများ စောစီးစွာ ဆက်သွားသော Craniosynostosis ရောဂါမှလွဲ၍ အခြားဦးခေါင်းသေးစေသော အကြောင်းရင်းအများစုသည် ကုသ၍မရပါ။ Craniosynostosis ရောဂါအတွက်မူ စောစီးစွာဆက်သွားသော ဦးခွံရိုးများကို ခွဲစိတ်ပေးနိုင်သည်။ အတူတွဲ၍တွေ့ရသည့် ဖွံ့ဖြိုးမှုနောက်ကျခြင်း၊ အသိဉာဏ်ဖွံ့ဖြိုးမှု နည်းပါးခြင်း စသည်တို့အတွက် ကျွမ်းကျင်သော ဆရာ၊ ဆရာမများဖြင့် စနစ်တကျ လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုများ၊ လှုပ်ရှားမှု လေ့ကျင့်ခန်းများ၊ စကားပြော လေ့ကျင့်ခန်းများ၊ အထူးပညာသင်ကြားရေးအစီအစဉ်များကို စောစောစီးစီး အချိန်မှန်မှန် လေ့ကျင့်သင်ကြားရန်နှင့် မိဘများကပါ နားလည်ကူညီပေးနိုင်ရန် အရေးကြီးသည်။

ကာကွယ်ခြင်း

ယေဘုယျအားဖြင့် ဦးခေါင်းသေးခြင်းသည် အပြည့်အဝ ကာကွယ်၍ရသောရောဂါ မဟုတ်သော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် အတွေ့ရများသည့် ကလေးများ ဦးခေါင်းသေးစေသည့် အကြောင်းရင်းများသည် ကာကွယ်၍ရသော အခြေအနေများဖြစ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်၊ ကလေးမီးဖွားချိန်နှင့် မွေးပြီးနောက်ပိုင်းတွင် သန္ဓေသားနှင့် ကလေး၏ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုတို့ကို ထိခိုက်နိုင်သော အခြေအနေများဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဘဝ အာဟာရပြည့်စုံစွာ စားသုံးခြင်း၊ ကိုယ်ဝန် မှန်မှန်ပြခြင်း၊ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများတွင် တတ်ကျွမ်းနားလည်သူများနှင့် မွေးဖွားခြင်း၊ မိမိကလေးငယ်ကို ကာကွယ်ဆေးများ ထိုးနှံပေးခြင်းတို့ဖြင့် အချို့သောအကြောင်းရင်းများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။

References:

1. Microcephaly. (2024, November 21). Birth Defects. Retrieved July 23, 2024, from https://www.cdc.gov/birth-defects/about/microcephaly
2. Microcephaly – Symptoms & causes – Mayo Clinic. (2022, May 26). Mayo Clinic. Retrieved July 23, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/microcephaly/symptoms-causes/syc-20375051
3. Microcephaly – Diagnosis & treatment – Mayo Clinic. (2022, May 26). Mayo Clinic. Retrieved July 23, 2024, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/microcephaly/diagnosis-treatment/drc-20375056
4. Microcephaly. (2024a, May 1). Cleveland Clinic. Retrieved July 23, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9843-microcephaly

Published: 30 August 2024