Antistreptolysin O – ASO (အေအက်စ်အို သွေးစစ်ခြင်း)

အေအက်စ်အို (‌anti streptolysin O – ASO) ဆိုသည်မှာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ Streptococcus ဘက်တီးရီးယားပိုး ဝင်ရောက်လာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ်မှ ထိုပိုးကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ထွက်လာသောခုခံဓာတ် (ပဋိပစ္စည်း)တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရောဂါပိုးမဟုတ်ပါ။ လွန်ခဲ့သော တစ်ပတ်မှတစ်လအတွင်း Streptococcus ဘက်တီးရီးယားပိုးဝင်ခဲ့သောကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာများ (လည်ချောင်းနာခြင်း၊ အာသီးရောင်ခြင်းနှင့် အရေပြားပြည်တည်နာများ) ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ အေအက်စ်အို တက်နေနိုင်သည်။

Streptococcus ဘက်တီးရီးယား ပိုးဝင်ရောက်လာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်မှတုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အေအက်စ်အို ထွက်သည့်အပြင် အခြားကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုများလည်းဖြစ်ပေါ်လာသဖြင့် နောက်ဆက်တွဲရောဂါများဖြစ်သော လေးဘက်နာရောဂါ (Rheumatic Fever)နှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါ (Acute Glomerulonephritis) တို့ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်လာတတ်သည်။ သို့သော် Streptococcus ဘက်တီးရီးယား ပိုးဝင်တိုင်း အထက်ပါရောဂါများ မဖြစ်ပါ။ ဥပမာ Streptococcus ဘက်တီးရီးယား ပိုးဝင်သူ အယောက် (၃၀၀) တွင် လေးဘက်နာဖြစ်သူ တစ်ယောက်ခန့်သာရှိပါသည်။

လေးဘက်နာရောဂါ၏ ရောဂါလက္ခဏာများမှာ – ခြေလက်အဆစ်ကြီးများ တစ်ဆစ်ပြီး တစ်ဆစ် ရောင်ရမ်းခြင်း၊ အရေပြားတွင် အနီရောင်အကွက်အဖုများဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ Chorea ဟုခေါ်သော ခြေလက်အကြောဆွဲပုံစံတစ်မျိုး ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် နှလုံးရောင်ရမ်းခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်သည်။

ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါ၏ လက္ခဏာများမှာ – မျက်နှာဖောလာခြင်း ၊ ဆီးသွားနည်းလာခြင်း၊ ဆီးအနီရောင်သွားခြင်းနှင့် သွေးတိုးခြင်း စသည့်တို့ဖြစ်သည်။

ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သော ရောဂါနှင့် အခြေအနေများ

အေအက်စ်အိုစစ်သင့်သောအချိန်

လေးဘက်နာနှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါလက္ခဏာများရှိလျှင် ယခင်က streptococcus ဘက်တီးရီးယားပိုးဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရန် အေအက်စ်အိုကို စစ်ရန်လိုအပ်သည်။

အေအက်စ်အို မစစ်သင့်သောအချိန်

လေးဘက်နာနှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါများ၏ လက္ခဏာများမရှိဘဲ သာမန်ညောင်းညာကိုက်ခဲရုံမျှဖြင့် အေအက်စ်အို မစစ်သင့်ပါ။ အကြောင်းမှာ လွန်ခဲ့သောတစ်ပတ်မှ တစ်လအတွင်း Streptococcus ဘက်တီးရီးယားပိုးဝင်ခဲ့လျှင် အေအက်စ်အိုတက်နေနိုင်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် လေးဘက်နာနှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါများ၏ လက္ခဏာများမရှိပါက အေအက်စ်အို တက်နေသော်လည်း ထိုရောဂါများဟု သတ်မှတ်၍မရပေ။

စမ်းသပ်စစ်ဆေးပုံအဆင့်ဆင့်

စစ်ဆေးရန် မည်သည့်ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုမှ မလိုအပ်ပါ။ အစားအသောက်ရှောင်ရန် မလိုပါ။ များသောအားဖြင့် လက်ဖျံသွေးပြန်ကြောမှ သွေးကိုယူ၍ ဓာတ်ခွဲခန်းပို့စစ်ဆေးသည်။ တစ်ရက်အတွင်းအဖြေကို သိရှိနိုင်သည်။

သိရှိနိုင်သောအဖြေများ

အေအက်စ်အိုပမာဏ တက်မတက် သိနိုင်သည်။ လေးဘက်နာနှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါလက္ခဏာများလည်းရှိပြီး သွေးထဲတွင် အေအက်စ်အို ပမာဏ တက်နေလျှင် ထိုရောဂါများအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်။ လေးဘက်နာနှင့် ကျောက်ကပ်ရောင်ရောဂါများ၏ လက္ခဏာများမရှိပါက အေအက်စ်အိုတက်နေသော်လည်း ထိုရောဂါများဟု သတ်မှတ်၍မရပေ။

နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

အေအက်စ်အိုစစ်ဆေးခြင်းကြောင့် နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးမရှိပါ။

အချုပ်ဆိုရလျှင်

1. အေအက်စ်အို (ASO) သည် ပိုးမဟုတ်ပါ။ ယခင်ပိုးဝင်ခဲ့၍ ခန္ဓာကိုယ်မှတုံ့ပြန်သောပဋိပစ္စည်းသာ ဖြစ်ပါသည်။
2. ပြည်တည်နာ၊ အာသီးရောင်စသည်တို့ လောလောဆယ်ဖြစ်နေချိန်တွင် ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ထိထိရောက်ရောက်ကုသပါ။
3. အေအက်စ်အို တက်ပြီး မည်သည့်လက္ခဏာမျှမရှိလျှင် ရောဂါမဟုတ်၊ ဆေးမလိုပါ။
4. သာမန် ညောင်းညာကိုက်ခဲပြီး၊ လေးဘက်နာ၊ ကျောက်ကပ်ရောင်လက္ခဏာများ မရှိလျှင် အေအက်စ်အို လုံးဝ မစစ်သင့်ပါ။
5. အေအက်စ်အို တက်တိုင်း လေးဘက်နာရောဂါ မဟုတ်ပါ။

References:

1. What to Know About Antistreptolysin O Titer. (2023). WebMD. Retrieved June 3, 2024, from https://www.webmd.com/oral-health/what-to-know-antistreptolysin-o-titer
2. ASO Titer. (2024). ucsfhealth.org. Retrieved June 3, 2024, from https://www.ucsfhealth.org/medical-tests/antistreptolysin-o-titer