Urinary catheterisation (ဆီးပိုက်ထည့်ခြင်း)

ဆီးလမ်းကြောင်းပြဿနာတစ်ခုခုကြောင့် ဆီးမသွားနိုင်သော အခြေအနေတွင် ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်း ပိုက်ပျော့ကို ထည့်သွင်း၍ ဆီးအိမ်အတွင်းရှိ ဆီးများကို ခန္ဓာကိုယ်အပြင်သို့ စွန့်ထုတ်ရန် ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ဆီးပိုက်ထည့်ပြီးလျှင်လည်း နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ရှိနိုင်သောကြောင့် ဆီးပိုက်ကို စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်သည်။

ဆီးပိုက်အမျိုးအစားများ

ဆီးပိုက်အရွယ်အစား၊ ပြုလုပ်ထားသော ပစ္စည်းအမျိုးအစား (ဥပမာ – ရာဘာ၊ ဆီလီကွန်) တို့အပေါ် မူတည်၍ ဆီးပိုက်အမျိုးအစားများစွာရှိသည်။

ဆီးချူပိုက် (Intermittent Urinary Catheter)

ဆီးချူရန် လိုအပ်သည့်အချိန်တွင် ဆီးချူပိုက်အသစ်ကို အသုံးပြု၍ ဆီးချူခြင်းဖြစ်သည်။ ပုံမှန်ဆီးသွားသကဲ့သို့ အကြိမ်များစွာနှင့် အချိန်မှန်မှန် ဆီးချူပေးနိုင်သည်။ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ပေးသူမှ ဆီးချူပေးခြင်း သို့မဟုတ် လူနာကိုယ်တိုင် စနစ်တကျသင်ယူပြီး ဆီးချူနိုင်သည်။ ဆီးချူပြီးသည့်အခါ ပိုက်ကို ပြန်လည်ဖယ်ရှားရသည်။ အရေးကြီးသောအချက်မှာ ဆီးချူသည့်အကြိမ်တိုင်း ပိုးသတ်ထားသည့် ဆီးချူပိုက်အသစ်ကို အသုံးပြုရန်လိုအပ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ဆက်တိုက်ထည့်ထားရန် လိုအပ်သော ဆီးပိုက် (Indwelling Catheter)

ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ဆီးပိုက်ဆက်တိုက်ထည့်ထားရန် လိုအပ်သောအခါ အသုံးပြုသော ဆီးပိုက်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ Foley urinary catheter ကို အသုံးပြုသည်။ အဆိုပါဆီးပိုက်၏ အစွန်းတစ်ဖက်တွင် ဆီးစွန့်ပြွန်မှ ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ထည့်ရန် ပျော့ပျောင်းသော ပြွန်ထိပ်တစ်ခုပါရှိသည်။ ကျန်အစွန်းတစ်ဖက်တွင် ပြွန်ထိပ် (၂)ခုပါရှိသည်။ ပြွန်ထိပ်တစ်ခုသည် ဆီးပိုက်ပြုတ်ထွက်ခြင်းကို ကာကွယ်မည့် ပူဖောင်းသို့ ဆေးရည်ဖြည့်ရန်ဖြစ်ပြီး ကျန်ပြွန်ထိပ်သည် ဆီးအိမ်မှထွက်လာမည့်ဆီးကို ထည့်မည့်ဆီးအိတ်ပိုက်နှင့် ဆက်ရန်ဖြစ်သည်။

ဆက်တိုက်ထည့်ထားရန် လိုအပ်သော ဆီးပိုက်ထည့်သည့်နည်းလမ်းသည် ဆီးချူပိုက်ထည့်သည့်ပုံစံနှင့် အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဆီးပိုက်ကို ပြန်မထုတ်ဘဲ ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်း ဆက်ထားမည်ဖြစ်သည်။ ဆီးပိုက်ပြုတ်ထွက်ခြင်းကို ကာကွယ်ရန် အတွင်းရှိပူဖောင်းကို ရေဖြည့်၍ ဆီးအိမ်အတွင်းတွင် ထားရှိသည်။ နိုးနေချိန်တွင် ဆီးအိတ်ကို ပေါင် (သို့မဟုတ်) ဘောင်းဘီ၊ လုံချည်တွင် ကပ်ချည်ထားနိုင်ပြီး အိပ်ရာဝင်ချိန်တွင် ဆီးအိတ်ကို ချိတ်၍ထားရှိနိုင်သည်။ အဆိုပါဆီးပိုက်ကို အနည်းဆုံး (၁)လ မှ အများဆုံး (၃)လအထိ ထည့်ထားနိုင်သည် သို့မဟုတ် လိုအပ်သည့်အခါတိုင်း အသစ်လဲပေးရန်လိုသည်။

ဆီးခုံနေရာတွင် အပေါက်ဖောက်၍ ထည့်ရသောဆီးပိုက် (Supra-pubic Catheter)

ဆီးစွန့်ပြွန်ပျက်စီးခြင်း၊ ဆီးထွက်လမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့နေခြင်း စသည့်အခြေအနေများတွင် ဆီးလမ်းကြောင်းမှ ဆီးပိုက်ထည့်သွင်း၍ မရသည့်အခါတွင် မေ့ဆေး (သို့မဟုတ်) ထုံဆေးကို အသုံးပြု၍ ဆီးခုံရိုးအထက် ဝမ်းဗိုက်နေရာမှ သေးငယ်သောခွဲကြောင်းဖြင့် ခွဲစိတ်ကာ ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ဆီးပိုက်ထည့်ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ဆီးပိုက်ကို (၄)ပတ် မှ (၁၂)ပတ်အကြာတွင် ဆီးပိုက်အသစ် လဲလှယ်ပေးရန် လိုသည်။

ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သော ရောဂါနှင့် အခြေအနေများ

ဆီးကောင်းစွာမထိန်းနိုင်ခြင်း၊ ဆီးယိုစိမ့်ခြင်း၊ ဆီးအိမ်တင်းခြင်းနှင့် ဆီးမသွားနိုင်ခြင်းစသည်တို့ ဖြစ်စေသော အခြေအနေများတွင် သင့်လျော်သော ဆီးပိုက်အမျိုးအစားကို အသုံးပြုသည်။ ရောဂါအခြေအနေပေါ် မူတည်၍ ယာယီထည့်ရနိုင်သကဲ့သို့ ‌ကြာရှည်ထည့်သွင်း အသုံးပြုရသည်များလည်း ရှိသည်။

ဆီးအိမ်အတွင်းရှိ ဆီးများ မစွန့်ထုတ်နိုင်သောရောဂါများ

ဦးနှောက်အာရုံကြောရောဂါများ (ဥပမာ – လေဖြတ်ခြင်း)
ကျောရိုးအာရုံကြောမကြီး ထိခိုက်ခြင်း
ဆီးအိမ်ကြွက်သား အားနည်းခြင်း
ဦးနှောက်စွမ်းရည် ကျဆင်းလာခြင်း (Dementia)

ဆီးလမ်းကြောင်းပိတ်သည့် ရောဂါများ

ဆီးကျိတ်ကြီးခြင်း
ဆီးအိမ်နှင့်ဆီးလမ်းကြောင်း ကျောက်တည်ခြင်း
ဆီးလမ်းကြောင်းတွင် သွေးခဲပိတ်ခြင်း
ဆီးလမ်းကြောင်း အမာရွတ်ဖြစ်ခြင်း

ယာယီ ထည့်သွင်းထားရမည့် အခြေအနေများ

အကြီးစားခွဲစိတ်မှု ခံယူပြီးခါစအချိန်
ဆီးကျိတ်ခွဲစိတ်မှု ခံယူပြီးခါစအချိန်
အချို့သော တင်ပါးဆုံကွင်းအနီး ခွဲစိတ်မှုများ (ဥပမာ – ပေါင်ရိုးအစားထိုးခွဲစိတ်ခြင်း၊ သားအိမ်ထုတ်ခြင်း)
ဆီးအိမ်ကင်ဆာတွင် ဆီးအိမ်အတွင်းသို့ ကင်ဆာဆေးသွင်းကုသခြင်း
ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ရေဓာတ်ပမာဏကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်သည့်အချိန် (ဥပမာ – သွေးလန့်ခြင်း (Shock)၊ သွေးဆိပ်တက်ခြင်း၊ ပြင်းထန်စွာ ဝမ်းလျှောခြင်း) ဆီးထွက်သည့်ပမာဏကို တိုင်းတာရန် ပိုက်ထည့်၍ ဆီးခံထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆီးပိုက်ထည့်ပုံ အဆင့်ဆင့်

ဆရာဝန် (သို့မဟုတ်) သူနာပြုမှ ဆီးပိုက်ထည့်ခြင်းကို အောက်ပါအတိုင်း အဆင့်ဆင့်ပြုလုပ်မည်ဖြစ်သည်။

ဆီးပိုက်ထည့်ပုံ နည်းလမ်းများကို သေချာစွာရှင်းပြပြီး သဘောတူညီချက် တောင်းယူမည်
ဆီးပိုက်ထည့်မည့် နေရာပတ်ဝန်းကျင်ကို ပိုးဝင်မှုမှ ကာကွယ်ရန် ပိုးသန့်ဆေးရည်ဖြင့် သေချာစွာ သန့်စင်ပိုးသတ်မည်
ဆီးပိုက်ထည့်သွင်းချိန်တွင် နာကျင်မှု၊ မသက်မသာဖြစ်မှု လျော့နည်းစေရန် ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်းသို့ ထုံဆေးဂျယ်လီရည်ကို ထိုးသွင်းမည်ဖြစ်သည်၊ ဆီးပိုက်ထည့်မည့်နေရာတစ်ဝိုက် ထုံသည်နှင့် ဆီးစွန့်ပြွန်မှတစ်ဆင့် ဆီးလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် ဆီးပိုက်အရင်းရောက်သည်အထိ ဖြည်းညင်းစွာထည့်သွင်းမည်
ဆီးအိမ်သို့ရောက်သည်နှင့် ဆီးများ ပိုက်မှတစ်ဆင့် ကျလာသည်ကို မြင်ရမည်ဖြစ်ပြီး ထိုအချိန်တွင် ဆီးအိတ်ပိုက်နှင့် ချိတ်ဆက်ပေးရမည်
ထိုနောက် ဆီးပိုက်ပြုတ်ထွက်မှု မဖြစ်စေရန် ဆီးပိုက်တစ်ဖက်တွင်ရှိသော ပြွန်ထိပ်နေရာမှ သန့်စင်သောရေကိုထည့်၍ အတွင်းရှိပူဖောင်းကို ဖောင်းထားမည် ဖြစ်သည်
ဆီးပိုက်ကို လူနာ၏ပေါင်တွင် အဆင်ပြေသော အနေအထား၌ ကပ်ချည်ထားရှိနိုင်သည်။ ဆီးပိုက်ထည့်ရမည့်အချိန်၊ လဲရမည့်အချိန်၊ အရွယ်အစားနှင့် အမျိုးအစားစသည်တို့ကို သက်ဆိုင်ရာဆရာဝန်၊ သူနာပြုတို့နှင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန် လိုအပ်သည်

နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

ဆီးပိုက်ထည့်ခြင်းကြောင့် အဖြစ်အများဆုံး နောက်ဆက်တွဲပြဿနာမှာ ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယာယီဆီးပိုက်ထည့်ခြင်းသည် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ရန် နည်းပါးပြီး ‌‌‌ကြာရှည်ထည့်ပါက ပိုးဝင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်။ အခြားဖြစ်နိုင်သော ဆိုးကျိုးများမှာ –

ဆီးအိမ်ကြွက်သား အလွန်ညှစ်ခြင်း (Bladder Spasm)
ဆီးများ ဆီးပိုက်မှမထွက်ဘဲ ဘေးမှယိုစိမ့်ခြင်း
ဆီးပိုက်အတွင်း သွေး (သို့မဟုတ်) ဆီးအနည်များပိတ်ခြင်း (ဆီးပိုက်ထည့်ထားသော်လည်း ဆီးမထွက်ဘဲ ဆီးအိမ်တင်းသည့် အခြေအနေကို ဖြစ်စေသည်)
ဆီးလမ်းကြောင်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း၊ သွေးထွက်ခြင်း စသည်တို့ဖြစ်နိုင်သည်။

အထက်ဖော်ပြပါ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ ဖြစ်ပါက မိမိ၏မိသားစုဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရမည်။

လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ

ဆီးပိုက်ကို ဂရုတစိုက်ကိုင်တွယ်ခြင်း

ဆီးပိုက်နှင့်ဆီးအိတ်ကို မကိုင်တွယ်မီနှင့် ကိုင်တွယ်ပြီး အချိန်တိုင်းတွင် လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့် စနစ်တကျဆေးရန် လိုအပ်သည်
ဆီးပိုက်ခေါက်နေခြင်း သို့မဟုတ် ပိတ်နေခြင်း ရှိမရှိ အမြဲစစ်ဆေးရမည်
ဆီးပိုက်လမ်းကြောင်းကို အနည်းဆုံးတစ်နေ့လျှင် နှစ်ကြိမ် ‌ရေ၊ ဆပ်ပြာ (သို့မဟုတ်) ရေစိုအဝတ်နှင့် သန့်ရှင်းပြီး ခြောက်သွေ့အောင်ထားရမည်
ဆီးအိတ်အတွင်းရှိ ဆီးများသွန်ပါက ဆီးပိုက်ကို ခေတ္တပိတ်ထားရန် လိုအပ်သည်
ဆီးအိတ်ရှိ ဆီးများကို (၈)နာရီခြားပြီးတိုင်း သို့မဟုတ် ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း သွန်ပေးသင့်သည်၊ ညွှန်ကြားချက်ရှိလျှင် ဆီးအိတ်အတွင်းရှိ ဆီးပမာဏကို မှတ်သားထားရမည်
ဆီးအိတ်ပိုက်များ ပြုတ်သွားခဲ့ပါက အသစ်ပြန်လဲသင့်သည်
ရေများများသောက်ပေးရန်လိုသည် (ဆရာဝန်မှ ရေပမာဏသတ်မှတ်၍သောက်ရန် ညွှန်ကြားထားသည့် အခြေအနေများမှလွဲ၍)

ဆီးအိတ်ရှိ ဆီးများစွန့်ပစ်ရန်

လက်ဆေးပါ
ဆီးအိတ်ထွက်ပေါက်ရှိ ကလစ်အောက်တွင် ဆီးထည့်ရန်ခွက်ကို ထားပါ
ဆီးအိတ်အောက်တွင် ရှိသောကလစ်ကို ဖွင့်၍ဆီးခံပါ
ကလစ်ကို ပြန်ပိတ်ပါ
ကလစ်ကို ရေစိုဝတ်နှင့်သုတ်၍ သန့်ရှင်းပါ
ဆီးများကို ရေအိမ်တွင် စွန့်ပစ်ပါ
လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့် သေချာစွာ ပြန်လည်ဆေးကြောပါ

ဆီးအိတ်လဲရန်

လက်ဆေးပါ
ဆီးအိတ်တွင် ဆီးများရှိပါက ဦးစွာသွန်ပါ
ဆပ်ပြာနှင့်ရေကိုသုံး၍ ဆီးပိုက်နှင့်ဆီးအိတ် ဆက်ထားသည့်နေရာကို ဆေးပါ
ဆက်ထားသော နေရာအပေါ်နားရှိ ဆီးပိုက်ကို လက်ချောင်းဖြင့် ခေတ္တဖိထားပါ
ဆီးပိုက်အဟောင်းကို စွန့်ပစ်ပြီး အသစ်လဲပါ