Episiotomy (မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း)

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်းဆိုသည်မှာ သဘာဝအတိုင်း ကလေးမီးဖွားစဉ် လိုအပ်ပါက မိန်းမကိုယ်အဝနှင့်စအိုကြား (၂ – ၃) စင်တီမီတာ အလျားခန့်ရှိသော ခွဲကြောင်းရာပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပုံမှန်သဘာဝအတိုင်း ကလေးမွေးဖွားရန်အတွက် အမျိုးသမီးတိုင်း မွေးလမ်းကြောင်း ချဲ့ရန်မလိုအပ်ပါ။ မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ရန်အတွက် လိုအပ်သော၊ သင့်တော်သော ထုံဆေးကို အသုံးပြုရသည်။ မွေးလမ်းကြောင်းမှ ညာဘက်သို့ (၄၅ – ၆၀) ဒီဂရီစောင်း အနေအထားဖြင့် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ရန် သေချာစွာ ဒီဇိုင်းဆွဲစီမံထားသော ကတ်ကြေးဖြင့် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း ပြုလုပ်သည်။

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ရန် လိုအပ်သော အခြေအနေများ

သဘာဝအတိုင်းမီးဖွားစဉ် ကလေးနှလုံးခုန်သံ မူမမှန်၍ အလျင်အမြန် မွေးဖွားရန် လိုအပ်သည့်အချိန်၊ မိခင်၌ မောပန်းသည့် လက္ခဏာများ ခံစားရသည့်အချိန်၊ လေစုပ်မွေးဖွားရန် သို့မဟုတ် ညှပ်ဆွဲမွေးဖွားရန် လိုအပ်သည့် အခြေအနေ
ဆုံပိုင်းဖြင့် မွေးဖွားရမည့် အခြေအနေ (breech)
ကလေးခေါင်းမွေးပြီး တစ်နေသောပခုံးကို မွေးဖွားရန်အခြေအနေ (shoulder dystocia)
ကိုယ်အ‌လေးချိန်များသော ကလေးမွေးရမည့်အခြေအနေ (large baby)

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့နိုင်သောနည်း(၂)မျိုး

အလယ်တည့်တည့်မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း (Midline incision)
မိန်းမကိုယ်အဝမှစအိုဘက်သို့ (၂ – ၃) စင်တီမီတာ ဒေါင်လိုက်တည့်တည့်ချဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ချဲ့ခြင်းသည် ပြန်ချုပ်ရ၊ လွယ်ကူသော်လည်း စအိုနေရာအထိ ပြဲသွားနိုင်သည်။
ညာဘေးဘက်စောင်းအနေအထားဖြင့် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း (Mediolateral incision)
မိန်းမကိုယ်အဝမှ ညာဘက်သို့ (၄၅ – ၆၀) ဒီဂရီစောင်းအနေအထားဖြင့် (၂ – ၃) စင်တီမီတာ ချဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ချဲ့ခြင်းသည် စအိုနေရာသို့ လွယ်ကူစွာ မပြဲနိုင်သော်လည်း နာကျင်မှု ပိုမိုခံစားရနိုင်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ပြန်ချုပ်ရာတွင် ခက်ခဲတတ်သည်။

ကြိုတင် သိရှိထားရမည့် အချက်များ

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ မွေးဖွားစဥ် မိန်းမကိုယ်အတွင်း လမ်းကြောင်းများ စုတ်ပြဲခြင်း၊ စအိုကြွက်သားလမ်းကြောင်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် ဖြစ်သည်
မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာအား သေချာစနစ်တကျ ပြန်ချုပ်ပါက အနာကျက်မြန်ခြင်း၊ သွေးထွက်နည်းခြင်းနှင့် မိန်းမကိုယ်လမ်းကြောင်းအတွင်း သွေးခဲဖြစ်ပေါ်ခြင်းများကို ရှောင်ရှားနိုင်သည်
မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာကို ပြန်ချုပ်ရာတွင် သဘာဝအလျောက် အသားထဲတွင်ပျော်ဝင်သွားမည့် ချုပ်ကြိုးများ (absorbable suture)ကို အသုံးပြုထားသည့်အတွက် ချုပ်ကြိုးပြန်ဖြည်စရာမလိုပါ
မွေးဖွားပြီးနောက် အနာသက်သာစေရန် အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး (paracetamol)နှင့် ပိုးဝင်ခြင်းကိုကာကွယ်နိုင်ရန် ပဋိဇီဝပိုးသတ်ဆေးများ သောက်ရမည်
မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာသည် (၂)ပတ် မှ (၃)ပတ်အထိ နာကျင်တတ်သည်။ အထူးသဖြင့် လမ်းလျှောက်နေစဉ် အထိုင်အထပြုလုပ်စဉ် နာကျင်တတ်သည်
မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာ၏ အရေပြားသည် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အကြာတွင် အနာကျက်နိုင်သည်
ချုပ်ရိုးအားလုံးကျက်ရန် တစ်လဝန်းကျင်ကြာသည်

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်းပြုလုပ်ပုံအဆင့်ဆင့်

သဘာဝအတိုင်းမွေးဖွားစဥ် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်းကို ပြုလုပ်ကြသည်။ မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်း ပြုလုပ်ပုံအဆင့်ဆင့်မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

မွေးလမ်းကြောင်းမချဲ့မီ နာကျင်မှုမရှိစေရန် ထုံဆေးထိုးပေးသည်၊ အကယ်၍ မိခင်ဖြစ်သူသည် မနာကျင်ဘဲ ကလေးမွေးနိုင်ရန် ခါးထုံဆေးထိုးထားလျှင် (Epidural Anaesthesia for Painless Labour) မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့မည့်နေရာကို ထုံဆေးထပ်ထိုးရန် မလိုပါ
မိခင်သည် ကလေးထွက်ရန် အားစိုက်ညှစ်နေပြီး ကလေးခေါင်းကို မိန်းမကိုယ်အဝတွင် တွေ့ရလျှင် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ရန် အထူးပြုလုပ်ထားသော ကတ်ကြေး (Episiotomy Scissors) ဖြင့် မွေးလမ်းကြောင်းကို ချဲ့သည်၊ များသောအားဖြင့် ညာဘေးဘက်စောင်း အနေအထားဖြင့် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ခြင်းကို ပြုလုပ်ကြသည်
ထို့နောက် ကလေးမွေးဖွားပြီး မကြာမီတွင် အချင်းထွက်လာသည်
မွေးဖွားပေးသောဆရာဝန်မှ မိန်းမကိုယ်နှင့် မွေးလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက် ပြဲသွားသောဒဏ်ရာ ရှိမရှိ စစ်ဆေးပြီး မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းကို နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးမရစေရန် တစ်လွှာချင်း စနစ်တကျချုပ်ပေးမည် ဖြစ်သည်။

နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

တစ်ခါတစ်ရံ မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းသည် ကလေးထွက်လာသည့် အချိန်တွင် မူလခွဲကြောင်းထက်ပိုပြီး ရှည်သွားနိုင်သည်
မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားသော ခွဲကြောင်းအားပြန်ချုပ်စဥ် သွေးကြောက‌လေးများ ထိခိုက်မိပြီး သွေးထွက်ခြင်း၊ သွေးခဲများစုမိပြီး မခံမရပ်နိုင်အောင် နာကျင်ခြင်း၊ သွေးပေါင်ချိန်ကျခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်
ရောဂါပိုးဝင်နိုင်သည်
အလယ်တည့်တည့် မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ထားပါက စအိုထိခွဲကြောင်းပြဲသွားနိုင်သည်၊ ထိုသို့စအိုထိပြဲခြင်း ဖြစ်ပါက စအိုကြွက်သားများ ကောင်းစွာအလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ဘဲ ဝမ်းမထိန်းနိုင်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်
ဆီးမထိန်းနိုင် ဖြစ်တတ်သည်
မွေးဖွားပြီး လအနည်းငယ်တွင် အမျိုးသားနှင့် လိင်ဆက်ဆံသည့်အခါ ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာမှ နာကျင်မှု ခံစားရနိုင်သည်

လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ

မွေးလမ်းကြောင်းချဲ့ ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာအား စနစ်တကျချုပ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အနာကိုခြောက်သွေ့ သန့်ရှင်းစွာထားရန် လိုအပ်သည်
ဆီးသွားပြီးတိုင်း ဒဏ်ရာကို နွေးသည်ဆိုရုံမျှသော ရေကြက်သီးနွေးနှင့် ဆေးပေးပါ
ခွဲကြောင်းဒဏ်ရာသည် တစ်ရက်ထက်တစ်ရက် နာကျင်မှု သက်သာလာရမည့်အစား ပိုပြီးနာကျင်လျှင်၊ ဖျားလျှင်၊ ဒဏ်ရာမှ ပြည်ထွက်လျှင် ရောဂါပိုးဝင်သည့် လက္ခဏာဖြစ်သောကြောင့် မိမိ၏ ဆရာဝန်နှင့် ချက်ချင်းပြသပြီး ကုသမှုခံယူရမည်